Zorgakkoorden

Uitgavenbeheersing in de zorg deel 4

We hebben onderzocht of de Zorgakkoorden hebben bijgedragen aan het beheersen van de zorguitgaven in de jaren 2012-2015. Sinds het begin van de eeuw zijn de zorguitgaven sterk gestegen. Regelmatig gaven we meer uit aan zorg dan van tevoren was afgesproken. De Zorgakkoorden zijn de afspraken die de minister van VWS tussen 2010 en 2013 heeft gemaakt met medisch specialisten, huisartsen, geneeskundige GGZ, patiënten en verzekeraars om de groei van de uitgaven in de curatieve – op genezing gerichte –zorg af te remmen. We zijn nagegaan of dat werkt en wat de minister eraan doet om ervoor te zorgen dat de afspraken het gewenste effect hebben.

Conclusies

De Zorgakkoorden omvatten zowel financiële als inhoudelijke afspraken. De financiële afspraken in de Zorgakkoorden hebben zeer waarschijnlijk bijgedragen aan de lagere groei van de uitgaven in de curatieve zorg in de periode 2012-2015. De minister heeft voor de zorgakkoorden besparingen ingeboekt van € 0,3 miljard in 2012 tot € 2,7 miljard in 2017.  Dat de inhoudelijke afspraken in de akkoorden wezenlijk hebben bijgedragen aan de lagere uitgavengroei vinden we onwaarschijnlijk. We keken naar de afspraken over doelmatig voorschrijven, de uitvoering van de kwaliteits- en doelmatigheidsagenda en de substitutie van zorg van de tweede naar de eerste lijn. Op deze terreinen  is het financiële effect tot dusverre beperkt.

Aanbevelingen

Enkele van de aanbevelingen die wij aan de minister van VWS doen voor een eventuele volgende ronde zorgakkoorden:

  • Zorg ervoor dat de inhoudelijke afspraken een wezenlijke bijdrage leveren aan de realisatie van de financiële afspraken.
  • Verwerk alle afspraken uit de akkoorden met een financiële component in het Financieel Beeld Zorg.
  • Communiceer eenduidig over de feitelijke groeiruimte voor de zorgaanbieders.
  • Maak behalve over de reële groei ook afspraken over de loon- en prijsbijstelling in de zorg.
  • Overleg met de partijen over het opnemen van meer waarborgen voor de effectiviteit in de akkoorden.
  • Bewaak de inhoudelijke en financiële samenhang tussen nieuwe akkoorden.
  • Overweeg voor de uitvoering van de inhoudelijke afspraken de betrokkenheid van de minister van VWS in de akkoorden te verankeren.

Reactie

De minister is het eens met de conclusie dat de Zorgakkoorden hoogstwaarschijnlijk hebben bijgedragen aan beperking van de groei van de uitgaven in de curatieve zorg. Zij zegt toe de informatievoorziening over de akkoorden verder te verbeteren.

Wat betreft de aanbevelingen voor een nieuwe ronde zorgakkoorden, zegt de minister dat zij zich terughoudend wil opstellen omdat er volgend jaar verkiezingen zijn. Een nieuw kabinet maakt weer eigen keuzes. De minister wil wel onderzoeken of zij met zorgaanbieders ‘overbruggingsakkoorden’ kan sluiten voor 2018. Zij zegt toe onze aanbevelingen hierbij te betrekken. Eind 2017 lopen de akkoorden met de medisch specialisten en de eerstelijnszorg af.