Rapport bij de Nationale verklaring 2017

Onze conclusies

De Nationale verklaring 2017 geeft een deugdelijke kwalificatie van het functioneren van de beheers- en controlesystemen van de in Nederland bestede Europese subsidies. Ook geeft de verklaring tot op het niveau van de eindbegunstigden een deugdelijke kwalificatie van de getrouwheid van de bij de Europese Commissie ingediende rekeningen en de rechtmatigheid van de verantwoorde netto-uitgaven. Over het geheel genomen is de verklaring deugdelijk tot stand gekomen. Daarmee geeft de Nationale verklaring 2017 een goed beeld: de beheers- en controlesystemen bij de Europese fondsen functioneren voldoende en de gelden worden rechtmatig besteed, met uitzondering van het Europees Integratiefonds (EIF). Wel zijn bij de meeste fondsen nog punten die aandacht vragen. We geven hier de belangrijkste:

Nederland verleent aan landbouwers een subsidie voor de premie voor een verzeke­ring tegen de gevolgen van ongunstig weer. Deze subsidie wordt deels via het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO) bekostigd. Daartoe is een efficiënt beheers- en controlesysteem opgezet, dat echter strijdigheden met de Euro­pese regels vertoont. Het Ministerie van EZ zal de controles heroverwegen, in samen­spraak met de Europese Commissie. Wij vinden dit de juiste weg om het risico op correcties door de Europese Commissie te beperken.

Bij subsidies voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer (ELFPO) zien wij nog te veel onrechtmatige betalingen. Daarom bevelen wij de staatssecretaris van EZ aan om de resultaten van het eerste jaar van uitvoering van het nieuwe stelsel voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer te beoordelen en om indien nodig aanvullende maatregelen te treffen om de naleving van beheervoorschriften te bevorderen.

Het is bij het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) van groot belang dat de betrokken autoriteiten de nog resterende interpretatieverschillen over de regelgeving zo snel mogelijk oplossen, zodat het tijdig declareren van kosten bij de Europese Commissie niet in het gedrang komt. De autoriteiten hebben ook het voornemen dit met spoed op te pakken en daarmee het Verbetertraject EFRO op succesvolle wijze af te sluiten.

Voor het (nieuwe) Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij (EFMZV) vinden wij het doorvoeren van verbeterpunten in het geautomatiseerde informatiesysteem (o.a. informatiebeveiliging) van belang, voordat alle beheerprocessen operationeel worden. Ook is voor alle (openstellingen van) subsidieregelingen een samenhangende en complete set procesbeschrijvingen/werkinstructies/kaders nodig.

De minister van Financiën heeft de Nationale verklaring 2017 voor het eerst opgenomen als bijlage in het Financieel Jaarverslag van het Rijk 2016 (FJR). In het FJR zelf heeft de minister in een toelichting beleidsrelevante informatie opgenomen over de verschillende EU-fondsen in gedeeld beheer, en gaat hij in op de Nederlandse afdrachten aan de EU. De minister licht daarbij de soorten afdrachten, het financieel belang en de berekeningssystematiek toe. Dat draagt bij aan meer samenhang in de informatie over afdrachten die het kabinet nu in verschillende begrotings- en verantwoordingsdocumenten heeft opgenomen. De afdrachten maken geen deel uit van de Nationale verklaring 2017. In voorgaande publicaties hebben wij de wenselijkheid uitgesproken van het opnemen van de afdrachten in de Nationale verklaring, waardoor het kabinet de zekerheid geeft die het ook over de besteding van de EU-middelen in gedeeld beheer geeft.

Het is een stap in de goede richting dat de minister in het FJR informatie heeft opgenomen over geplande en reeds uitgevoerde evaluaties van de EU-fondsen. Hiermee volgt de minister de (goede) weg die door de Europese Commissie is ingeslagen om inzicht in de toegevoegde waarde van de EU-middelen te verbeteren. Wij zien nog ruimte om de relevantie van de informatie in het FJR te vergroten. Dat kan de minister bijvoorbeeld doen door ook in te gaan op de uitkomsten van de evaluaties, nadat de bruikbaarheid hiervan is vastgesteld.