Afhandeling schadevergoeding veteranen duurt langer dan toegezegd
Gebrek aan juridisch personeel en zaakvolgsysteem gaan ten koste van dienstverlening veteranen
De Regeling Volledige Schadevergoeding (RVS) is de laatste stap bij vergoeding van schade die veteranen hebben opgelopen als gevolg van hun uitzending. Veteranen die gebruikmaken van de RVS ervaren het als een ingewikkelde en lange procedure, die vaak voor extra stress zorgt. In 60% van de gevallen wordt het streven van de minister van Defensie, om zaken binnen twee jaar af te handelen, niet gehaald.
Samenwerking Algemene Rekenkamer en Veteranenombudsman
De Veteranenombudsman en de Algemene Rekenkamer hebben parallel onderzoek gedaan naar de uitvoering van de RVS. Van 2016 tot en met 2024 heeft de minister van Defensie € 469 miljoen uitgegeven aan schadevergoedingen, heffingen en kosten van advocaten en (medisch) deskundigen. Voor de Veteranenombudsman zijn de klachten van veteranen het uitgangspunt. De Algemene Rekenkamer bekijkt hoe beleid van de rijksoverheid wordt vertaald naar uitvoering en concrete dienstverlening. Zo dragen beide Hoge Colleges van Staat bij aan een beter presterende en functionerende overheid.
Bij 60% van de aanvragen duurt de afhandeling langer dan 2 jaar
Gemiddelde duur RVS-procedure voor veteraan is drie jaar
De minister streeft ernaar om RVS-aanvragen binnen twee jaar af te handelen. Uit ons onderzoek blijkt dat deze termijn in 60% van gevallen niet wordt gehaald. Gemiddeld duurt de afhandeling voor veteranen drie jaar. Maar ook doorlooptijden van vijf jaar komen voor en in sommige gevallen duurt afhandeling zelfs meer dan acht jaar. Dit heeft een grote impact op de betrokken veteranen en hun families.
Uitkomsten onderzoek Veteranenombudsman
Uit gesprekken die de Veteranenombudsman heeft gevoerd (rapport Veteranenonderzoek), blijkt dat veteranen de procedure nog steeds ondoorzichtig vinden en de behandelingsduur te lang. Defensie en de belangenbehartigers werken niet goed met elkaar samen en stellen de behoeften van de individuele veteraan onvoldoende centraal, zo schrijft de Veteranenombudsman.
Structureel tekort aan juridisch personeel en geen zaakvolgsysteem bij Defensie
Uit ons onderzoek blijkt dat de juridische afdeling van het ministerie van Defensie kampt met een structureel tekort aan juridisch personeel. Dit gaat volgens de letselschadeadvocaten van het ministerie ten koste van de dienstverlening aan veteranen, bijvoorbeeld in de vorm van persoonlijk contact. Ook beschikt het ministerie niet over een zaakvolgsysteem systeem dat het bijhouden van RVS-aanvragen ondersteunt. De letselschadejuristen leggen alle stappen in het RVS-traject handmatig vast. Dit is foutgevoelig en arbeidsintensief.
Inzet externe deskundigen kost extra tijd
Voor het bepalen van de schade kan een externe deskundige, zoals een medisch adviseur, worden ingeschakeld. Zowel de veteraan als het departement kan dit doen, als er verschil van mening bestaat over het te vergoeden bedrag. Meestal (in 70% van de voorkomende gevallen) schakelt het ministerie of de veteraan een medisch adviseur in. Zaken waarin dit gebeurt, duren al snel een jaar langer dan zaken waarin dit niet gebeurt. In 10% van de RVS-aanvragen wint het ministerie nog een ander extern advies in, bijvoorbeeld bij een arbeidsdeskundige. Dit draagt ook bij aan een langere doorlooptijd.
Veteranen vinden communicatie complex
Veteranen geven aan dat de berichten van Defensie vaak als complex en onpersoonlijk worden ervaren. Tussen de 80% en 90% van de veteranen die de RVS aanvragen, kampt met psychische problemen (PTSS). Dit maakt het lezen van brieven en formulieren vaak lastig, geven zij zelf aan. Dit komt ook nadrukkelijk naar voren in het onderzoek van de Veteranenombudsman.
Herziening stelsel op komst, maar niet bekend wanneer
In zijn reactie op dit onderzoek meldt de minister dat de afdeling letselschadeclaims in een reorganisatietraject zit om in de gewenste en noodzakelijke uitbreiding te voorzien. Ook zijn eerste stappen gezet om tot een zaakvolgsysteem te komen. Daarnaast werkt de minister al sinds 2019 aan een herziening van het stelsel van uitkeringen en voorzieningen voor veteranen, de Herziening van het Voorzieningen en Uitkeringenstelsel (HVUS). Het is echter niet bekend wanneer maatregelen gereed zijn. Voor wat betreft de uitvoering van de RVS binnen deze herziening is de minister in 2021 door de Veteranenombudsman aangesproken. Zowel de Veteranenombudsman als de Algemene Rekenkamer hopen dat de feiten en cijfers uit dit onderzoek de minister helpen om hier nu voortvarend mee aan de slag te gaan.