Kosten en opbrengsten vernieuwing Belastingdienst onvoldoende inzichtelijk
Het in 2015 ingezette investeringsprogramma bij de Belastingdienst om met ICT- en personeelsvernieuwingen op een efficiëntere manier belastingen te innen, is nog steeds onderhevig aan vertragingen. Het rapport Tussenstand Investeringsagenda Belastingdienst dat de Algemene Rekenkamer op 11 oktober 2017 publiceert, bevestigt eerder onderzoek dat het vernieuwingstraject stagneert. Er is minder geld uitgegeven dan beschikbaar was, meer personeel uitgestroomd dan gepland en de bestedingen voor projecten om de processen en het functioneren van de Belastingdienst te veranderen blijven achter. Bijna 60 % van de geplande projecten voor de Investeringsagenda is vertraagd of geannuleerd. Beter inzicht in de kosten en baten is gewenst, maar nog niet gegarandeerd.
De staatssecretaris van Financiën beoogt met de investeringsagenda op termijn betere naleving van de belastingplicht en een goedkopere Belastingdienst die meer ‘in control’ is. Uit de analyse van de Algemene Rekenkamer blijkt dat tot 2027 de kosten hoger zullen zijn dan de baten binnen het programma zelf. Pas daarna gaat de aanpak naar verwachting per saldo geld opleveren. Het Ministerie van Financiën heeft voor dit vernieuwingstraject tot en met 2024 (de geplande einddatum) ruim € 2,3 miljard uitgetrokken.
Administratie biedt onvoldoende inzicht
Uit dit onderzoek van de Algemene Rekenkamer blijkt dat de administratie bij de Belastingdienst geen beeld kan geven van gerealiseerde besparingen en extra belastingopbrengsten door de extra uitgaven. Daarom verdienen de sturing en beheersing van dit programma op korte termijn versterking.
Onderbestedingen
Zowel in 2015 als 2016 is minder geld uitgegeven dan er budgettair beschikbaar was. Dat geldt ook voor de eerste vijf maanden van dit jaar. Dit is mede toe te schrijven aan de aangekondigde herijking van het programma nadat bleek dat meer belastingambtenaren (sneller) gebruik maken van een vertrekregeling. De herijkingsstukken (gepubliceerd op Prinsjesdag) behoeven verdere uitwerking. De financiële onderbouwing is nog onduidelijk.
Niet duidelijk is hoe het extra budget voor de Belastingdienst van € 75 miljoen, dat het kabinet voorstelt voor de begroting 2018, zich verhoudt tot de onderbestedingen in afgelopen jaren. Evenmin is duidelijk welke financiële invloed de herijking heeft en wanneer de staatssecretaris betrouwbare informatie aan de Kamer kan rapporteren over de inzet van beschikbare budgetten.
Reactie staatssecretaris en nawoord Algemene Rekenkamer
De staatssecretaris van Financiën onderschrijft de bevindingen van de Algemene Rekenkamer en noemt versterking van de sturing en beheersing van de Investeringsagenda een heel belangrijke aanbeveling.
Om te voorkomen dat onduidelijk zal blijven wat de Investeringsagenda heeft gekost en heeft opgeleverd, vindt de Algemene Rekenkamer het gewenst dat de staatssecretaris nader concretiseert wanneer de versterking van de sturing, beheersing en verantwoording is gerealiseerd. Dit dient parallel te lopen aan het dringend noodzakelijke verdere herijkingswerk. Het kabinet geeft immers aan dat er meer geld voor dit programma nodig is in de nabije toekomst.