Actualisatie cijfers over nettobetalingspositie periode 2020-2023
Aanvulling op het Rekenkamerrapport van 14-10-2020 met de cijfers over de jaren 2020, 2021, 2022 en 2023
Op 14 oktober 2020 publiceerde de Algemene Rekenkamer een rapport over de nettobetalingspositie van Nederland. Dit gaat over het saldo van betalingen aan en ontvangsten van de EU. Tevens werd de positie van Nederland vergeleken met andere EU-lidstaten. In het rapport publiceerden we de gegevens over de periode 2014-2019.
In deze factsheet actualiseren we de gegevens tot en met 2023. Deze factsheet moet, voor een goede duiding van figuren en tabellen, gelezen worden tezamen met het rapport.
Actualisatie 2020-2023
Voor de figuren 2, 3, 4, 5, 6 en de tabellen 3, 4, 5 uit het Rekenkamerrapport zijn hieronder de jaren 2020, 2021, 2022 en 2023 toegevoegd. Als bron gebruikten we de data van de Europese Commissie, EU spending and revenue 2021-2027, geraadpleegd op 16 september 2024.
De gegevens over de jaren 2021, 2022 en 2023 bevestigen het beeld van de eerdere jaren: onder de Nederlandse definitie is Nederland de grootste nettobetaler en onder de definitie van de Europese Commissie, de zogenoemde Operating Budgetary Balance (OBB) behoort Nederland tot de grootste nettobetalers.
Sinds 2021 is er naast de meerjarenbegroting ook het tijdelijke herstelinstrument NextGenerationEU. Lidstaten ontvangen uit dit instrument, waarvan het grootste deel wordt gevormd door de Recovery and Resilience Facility, miljarden aan extra steun om sterker en veerkrachtiger uit de coronacrisis te komen. De Recovery and Resilience Facility is qua omvang ongeveer even groot als 2/3 van de meerjarenbegroting van de EU (bijna € 725 miljard).
In de onderstaande analyse zijn de ontvangsten van de lidstaten vanuit NextGenerationEU niet opgenomen. Dat zou de informatie over de nettobetalingspositie onvergelijkbaar maken met voorgaande jaren en het rapport dat de Algemene Rekenkamer in 2020 publiceerde, toen NextGenerationEU nog niet bestond. Wanneer de betalingen aan de lidstaten vanuit NextGenerationEU (en vanaf 2028 de extra bijdrage van de lidstaten) wel worden meegenomen in de berekening, dan zullen de verschillen tussen de lidstaten groter worden. Het betreft namelijk forse bedragen en de verschillen in ontvangsten tussen de lidstaten zijn aanzienlijk (zo ontvangen Italië en Spanje samen 55% van de toegezegde leningen en subsidies uit de Recovery and Resilience Facility). Gelet op het feit dat Nederland pas in 2024 middelen heeft ontvangen vanuit de Recovery and Resilience Facility en aan de financiering ervan pas in de toekomst gaat bijdragen, is de invloed van NGEU op de nettobetalingspositie van Nederland gering voor het jaar 2023.
Hieronder worden eerst de bijdragen en ontvangsten van Nederland gepresenteerd. Daarna de nettobetalingspositie.
Figuur 1: Bijdragen van Nederland aan de EU, uitgedrukt als percentage van het bni (2014-2023)
| Jaar | Correcties met terugwerkende kracht | Douanerechten | Lumpsum | bni-afdracht (incl. korting VK en FSJ) | btw-afdracht | plastic afdracht |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2014 | -0,15% | 0,32% | 0,00% | 0,84% | 0,12% | NA |
| 2015 | -0,15% | 0,34% | 0,00% | 0,74% | 0,11% | NA |
| 2016 | 0,00% | 0,35% | -0,10% | 0,67% | 0,06% | NA |
| 2017 | 0,00% | 0,34% | -0,10% | 0,50% | 0,06% | NA |
| 2018 | 0,00% | 0,32% | -0,09% | 0,65% | 0,06% | NA |
| 2019 | 0,00% | 0,33% | -0,09% | 0,68% | 0,06% | NA |
| 2020 | 0,00% | 0,40% | -0,09% | 0,77% | 0,06% | NA |
| 2021 | 0,00% | 0,35% | -0,17% | 0,81% | 0,12% | 0,02% |
| 2022 | 0,00% | 0,41% | -0,17% | 0,68% | 0,14% | 0,02% |
| 2023 | -0,02% | 0,32% | -0,16% | 0,59% | 0,14% | 0,02% |
De bijdragen van Nederland aan de EU variëren per jaar.
Tabel 1: Nederlandse bijdragen aan de EU, in miljoenen € en als percentage van het bni
| Totale betalingen | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 |
|---|---|---|---|---|---|
| in miljoenen € | 7.475,3 | 7.045,7 | 6.717,2 | 5.848,7 | 7.347,7 |
| in % bni | 1,13 | 1,04 | 0,98 | 0,80 | 0,94 |
| 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
| in miljoenen € | 8.055,1 | 9.021,3 | 9.601,5 | 9.806,1 | 9.231,4 |
| in % bni | 0,99 | 1,14 | 1,12 | 1,08 | 0,90 |
Figuur 2: Ontvangsten van Nederland uit de EU (2014-2020)
Deze figuur heeft betrekking op de periode 2014-2020. De informatie over de ontvangsten in de jaren 2021 tot en met 2023 zijn niet in deze figuur opgenomen omdat de categorieën in de periode 2021-2027 afwijken van de periode 2014-2020. Een vergelijking is daarom niet goed te maken.
Tabel bij Figuur 2: Ontvangsten van Nederland uit de EU (2014-2020)
| Jaar | Concurrentie en werkgelegenheid | Natuurlijke hulpbronnen | Cohesie | Veiligheid en burgerschap | Administratie |
|---|---|---|---|---|---|
| 2014 | 475,17 | 974,62 | 304,84 | 163,98 | 95,81 |
| 2015 | 962,47 | 915,29 | 196,40 | 186,61 | 98,41 |
| 2016 | 988,90 | 871,83 | 97,10 | 227,04 | 104,14 |
| 2017 | 941,46 | 901,56 | 191,94 | 266,34 | 115,91 |
| 2018 | 1083,83 | 877,85 | 172,31 | 236,38 | 93,95 |
| 2019 | 1242,82 | 831,23 | 130,15 | 250,88 | 102,00 |
| 2020 | 1302,57 | 857,78 | 164,21 | 319,19 | 91,45 |
Tabel 2: Nederlandse ontvangsten uit de EU, in miljoenen € en als percentage van het bni
| Totale ontvangsten | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 |
|---|---|---|---|---|---|
| in miljoenen € | 2.014,4 | 2.359,2 | 2.289,0 | 2.417,2 | 2.464,31 |
| in % bni | 0,30 | 0,35 | 0,33 | 0,33 | 0,32 |
| 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
| in miljoenen € | 2.557,1 | 2.735,2 | 2.624,4 | 3.510,82 | 2.886,2 |
| in % bni | 0,31 | 0,35 | 0,31 | 0,39 | 0,28 |
1 Door de Europese Commissie zijn de cijfers voor 2018 eerder met terugwerkende kracht aangepast. Dit bedrag wijkt om die reden af van het bedrag dat in ons rapport is opgenomen.
2 De hogere bijdrage in 2022 wordt voornamelijk veroorzaakt door ontvangsten vanuit de Brexit Adjustment Reserve
Figuur 3: Nettobetalingspositie van Nederland volgens beide definities, uitgedrukt als percentage van het bni (2014-2023)
| Jaar | Boekhoudkundige definitie | Operating budgetary balance |
|---|---|---|
| 2014 | -0,82% | -0,52% |
| 2015 | -0,69% | -0,36% |
| 2016 | -0,64% | -0,31% |
| 2017 | -0,47% | -0,15% |
| 2018 | -0,62% | -0,32% |
| 2019 | -0,67% | -0,35% |
| 2020 | -0,80% | -0,41% |
| 2021 | -0,82% | -0,48% |
| 2022 | -0,70% | -0,30% |
| 2023 | -0,62% | -0,30% |
De nettobetalingspositie op basis van de boekhoudkundige definitie valt voor Nederland negatiever uit dan volgens de operating budgetary balance.
Tabel 3: Nettobetalingspositie van Nederland volgens beide definities in miljoenen €
| Definitie | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 20183 |
|---|---|---|---|---|---|
| Nettobetalingspositie operating budgetary balance | -3.461,6 | -2.451,2 | -2.158,5 | -1.082,9 | -2.474,3 |
| Nettobetalingspositie boekhoudkundige definitie | -5.460,9 | -4.686,5 | -4.428,1 | -3.431,4 | -4.883,3 |
| 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
| Nettobetalingspositie operating budgetary balance | -2.870,9 | -3.202,0 | -4.113,9 | -2.686,6 | -3.119,0 |
| Nettobetalingspositie boekhoudkundige definitie | -5.498,0 | -6.286,1 | -6.977,1 | -6.295,3 | -6.345,3 |
3 Door de Europese Commissie zijn de cijfers voor 2018 met terugwerkende kracht aangepast. Het bedrag in deze kolom wijkt om die reden af van het bedrag dat in ons rapport is opgenomen.
Figuur 4: Overzicht van de nettobetalingspositie van 10 nettobetalers, uitgedrukt als percentage van het bni volgens de OBB-definitie (2014-2023)
Tabel bij Figuur 4: Overzicht van de nettobetalingspositie van 10 nettobetalers, uitgedrukt als percentage van het bni volgens de OBB*-definitie (2014-2023)
| Jaar | BE | DK | DE | FR | IT | NL | AT | FI | SE | UK |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2014 | -0,35 | -0,25 | -0,45 | -0,31 | -0,26 | -0,52 | -0,37 | -0,39 | -0,41 | -0,22 |
| 2015 | -0,32 | -0,22 | -0,39 | -0,24 | -0,16 | -0,36 | -0,25 | -0,23 | -0,38 | -0,43 |
| 2016 | -0,29 | -0,29 | -0,42 | -0,38 | -0,16 | -0,31 | -0,24 | -0,15 | -0,35 | -0,25 |
| 2017 | -0,1 | -0,18 | -0,27 | -0,13 | -0,14 | -0,15 | -0,19 | -0,06 | -0,24 | -0,19 |
| 2018 | -0,11 | -0,39 | -0,39 | -0,25 | -0,29 | -0,32 | -0,35 | -0,25 | -0,32 | -0,29 |
| 2019 | -0,1 | -0,31 | -0,39 | -0,26 | -0,21 | -0,35 | -0,29 | -0,22 | -0,28 | -0,26 |
| 2020 | -0,16 | -0,42 | -0,46 | -0,35 | -0,3 | -0,41 | -0,39 | -0,34 | -0,4 | -0,44 |
| 2021 | -0,2 | -0,43 | -0,59 | -0,44 | -0,09 | -0,48 | -0,33 | -0,38 | -0,46 | NA |
| 2022 | 0,08 | -0,16 | -0,44 | -0,3 | -0,12 | -0,29 | -0,24 | -0,22 | -0,31 | NA |
Figuur 5: Overzicht van de nettobetalingspositie van 10 nettobetalers, uitgedrukt als percentage van het bni volgens de boekhoudkundige definitie (2014-2023)
Tabel bij Figuur 5 - Overzicht van de nettobetalingspositie van 10 nettobetalers, uitgedrukt als percentage van het bni volgens de boekhoudkundige definitie (2014-2023)
| Jaar | BE | DK | DE | FR | IT | NL | AT | FI | SE | UK |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2014 | 0,41 | -0,35 | -0,56 | -0,37 | -0,34 | -0,82 | -0,42 | -0,44 | -0,51 | -0,35 |
| 2015 | 0,31 | -0,33 | -0,52 | -0,30 | -0,25 | -0,69 | -0,31 | -0,28 | -0,49 | -0,56 |
| 2016 | 0,39 | -0,39 | -0,54 | -0,44 | -0,25 | -0,64 | -0,30 | -0,20 | -0,45 | -0,38 |
| 2017 | 0,51 | -0,28 | -0,38 | -0,19 | -0,23 | -0,47 | -0,25 | -0,10 | -0,34 | -0,33 |
| 2018 | 0,56 | -0,48 | -0,50 | -0,30 | -0,38 | -0,62 | -0,40 | -0,29 | -0,42 | -0,41 |
| 2019 | 0,56 | -0,39 | -0,50 | -0,31 | -0,30 | -0,67 | -0,34 | -0,26 | -0,38 | -0,38 |
| 2020 | 0,54 | -0,51 | -0,57 | -0,41 | -0,38 | -0,80 | -0,44 | -0,37 | -0,49 | -0,55 |
| 2021 | 0,56 | -0,51 | -0,68 | -0,49 | -0,18 | -0,82 | -0,37 | -0,42 | -0,55 | NA |
| 2022 | 0,62 | -0,26 | -0,54 | -0,35 | -0,26 | -0,70 | -0,30 | -0,28 | -0,40 | NA |
| 2023 | 0,81 | -0,34 | -0,47 | -0,33 | -0,28 | -0,62 | -0,25 | -0,30 | -0,30 | NA |
Laatst geactualiseerd december 2024, stand van zaken oktober 2024.