Nationalisatie SNS Reaal
In 2008 kwam SNS Reaal als gevolg van de kredietcrisis in de problemen. Aanvankelijk leek de bank-verzekeraar voldoende geholpen met twee noodfaciliteiten van de Staat: de kapitaalverstrekkingsfaciliteit en de garantiefaciliteit. Toch dreigde begin 2013 alsnog faillissement, vooral door verliezen in de vastgoedportefeuille. Met het oog op de stabiliteit van het financiële stelsel besloot de Nederlandse Staat op 1 februari 2013 SNS Reaal te nationaliseren. Met de nationalisatie kwam de Staat in bezit van SNS Bank, inclusief de vastgoedbank Property Finance en de verzekeraar Reaal.
Op 31 december 2019 bedroegen de uitgaven in totaal ruim € 4,0 miljard en de ontvangsten ruim € 2,9 miljard.
Uitgaven en ontvangsten SNS Reaal stand 31 december 2019 (in € miljoen)
Wat heeft de interventie gekost?
De Staat heeft SNS Reaal op 1 februari 2013 onteigend op basis van de Interventiewet. Dit hield in dat de bank-verzekeraar werd genationaliseerd door middel van een dwingend bod van € 0 per aandeel. De Staat heeft dus niets betaald voor de onteigening. Wel heeft de Staat in de loop van 2013 SNS Reaal ondersteund met een kapitaalinjectie van € 2,2 miljard en een lening van € 1,1 miljard.
Bij de afsplitsing eind 2013 van de vastgoedbank van SNS Bank verstrekte de Staat aan Propertize (voorheen Property Finance) een kapitaalinjectie van € 0,5 miljard en een garantie van maximaal € 4,2 miljard.
Op 30 september 2015 kocht de Staat SNS Bank van SNS Reaal voor € 2.698 miljoen. Van het aankoopbedrag werd € 1.100 miljoen verrekend met de lening van € 1.100 miljoen aan SNS Reaal, voor de resterende € 1.598 miljoen verkreeg SNS Reaal een vordering op de Staat. De aankoop leidde tot een aantal naamswijzigingen: SNS Bank werd gewijzigd in Volksbank en onder de nieuwe holding Volksholding gehangen, SNS Reaal werd gewijzigd in SRH.
De uitgaven van de Staat zijn samengevat in onderstaande tabel. In totaal gaat het om ruim € 4,0 miljard, stand 31 december 2018. Niet meegerekend is de uitgave van € 565 miljoen via de kapitaalverstrekkingsfaciliteit. Dit bedrag is door de Staat bij de nationalisatie van SNS Reaal afgeboekt en is in mindering gebracht op de winst voor de Staat uit de kapitaalverstrekkingsfaciliteit.
| Transactie | Omvang uitgaven |
|---|---|
| Kapitaalinjectie aan SNS Reaal | 2.200 |
| Aankoop Volksbank (voorheen SNS Bank) van SNS Reaal | 1.100 |
| Kapitaalinjectie aan Propertize | 500 |
| Rentekosten Staat voor o.a. financiering kapitaalinjecties | 260 |
| Totaal | 4.060 |
Wat heeft de interventie opgeleverd?
Bij de nationalisatie van SNS Reaal heeft de Staat van de bancaire sector een bijdrage gevraagd in de vorm van een resolutieheffing. Deze heffing is in 2014 door de Belastingdienst opgelegd aan alle banken waarop het depositogarantiestelsel van toepassing was. In totaal is het bankwezen in 2014 voor € 1.005 miljoen aangeslagen.
Sinds 2016 ontvangt de Staat dividend van de Volksbank en Propertize. In december 2019 kondigde de Volksbank naast het gebruikelijke dividend een eenmalige kapitaaluitkering aan van € 250 miljoen. De Staat heeft hiervan in 2019 € 212,5 miljoen in 2019 ontvangen als dividend. De resterende € 37,5 miljoen ontvangt de Staat in 2020.
Met de verkoop van Propertize in september 2016 (zie exitstrategie) heeft de Staat ontvangsten gerealiseerd.
Bij de overdracht van de aandelen SRH aan de Staat op 19 mei 2017 (zie exitstrategie) zijn de overtollige liquiditeiten van SRH uitgekeerd aan de Staat.
De ontvangsten van de Staat zijn samengevat in onderstaande tabel. In totaal gaat het om ruim € 2,9 miljard, stand 31 december 2019.
| Transactie | Omvang ontvangsten |
|---|---|
| Bijdrage bancaire sector (resolutieheffing) | 1.005 |
| Renteontvangsten SNS Reaal over leningen | 40 |
| Dividend SNS Bank | 799 |
| Premieontvangsten Propertize over garantie | 23 |
| Dividend Propertize | 46 |
| Verkoop Propertize | 873 |
| Afwikkeling schuldtitels Propertize | 5 |
| Liquiditeiten SRH | 161 |
| Totaal | 2.952 |
Hoe ziet de exitstrategie eruit?
De minister van Financiën beheert de belangen van de Staat rond de kredietcrisisinterventies en bereidt in dat kader ook de afwikkeling van de nationalisatie van SNS Reaal voor: de exitstrategie. In 2013 heeft de minister zijn toekomstplannen voor SNS Reaal bekend gemaakt en hiervoor een herstructureringsplan ingediend bij de Europese Commissie. In dit plan stelt hij voor om de bank- en verzekeringsactiviteiten van SNS Reaal te splitsen. De verzekeraar en de bank kunnen dan op termijn los van elkaar worden verkocht. Eind 2013 keurde de Europese Commissie het herstructureringsplan goed.
Verkoop Reaal
Reaal N.V. is in 2015 verkocht, inmiddels onder de naam VIVAT Verzekeringen. Op 30 juni 2015 heeft de Staat hiertoe een koopovereenkomst gesloten met de Chinese verzekeraar Anbang Group Holdings Co Limited. Op 23 juli 2015 zijn de aandelen VIVAT, en daarmee de economische en juridische eigendom, overgedragen door SNS Reaal aan Anbang. De netto verkooprijs bedroeg € 1.
Verkoop Volksbank (voorheen SNS Bank)
De SNS Bank is in september 2015 losgekoppeld van de holding SNS Reaal. De bank heeft sindsdien een nieuwe naam: Volksbank. Zodra de bank daarvoor gereed is, zal een besluit over haar toekomst worden genomen.De minister van Financiën meldde in november 2019 aan de Tweede Kamer dat de uitgangspositie van de Volksbank voor een toekomstige verzelfstandig nog verder verbeterd kan worden. Mede door marktomstandigheden kan hij daarom nog geen besluit nemen over de toekomst van de Volksbank.
Verkoop Propertize
Op 28 juni 2016 heeft de minister van Financiën met het Amerikaanse consortium Lone Star Funds/J.P. Morgan Securities een koopovereenkomst gesloten. Op 27 september 2016 is de verkoop afgerond. De verkoopprijs was € 895,3 miljoen. Hiervan heeft de Staat bijna € 873 miljoen ontvangen. € 22,5 miljoen zal de Staat ontvangen na afwikkeling van een vastgoedproject.
Onderdeel van de verkoop was de overname van de schuld van Propertize door de Staat. Voor deze schuld had de Staat een garantie aan Propertize afgegeven. Deze garantie is komen te vervallen bij de verkoop en heeft de Staat per saldo niets gekost.Voor de aflossing van de schuld van Propertize ontving de Staat € 2.355 miljoen van Lone Star Funds/J.P. Morgan Securities. In 2017 loste de Staat € 1.750 miljoen van de schuld af. In 2019 is de resterende schuld van € 600 miljoen afgelost. Na aflossing van de schuldtitels resteert voor de Staat een opbrengst van € 5 miljoen.
Afwikkeling SRH
Op 19 mei 2017 heeft NLFI de aandelen van SNS Reaal overgedragen aan de Staat en is de naam gewijzigd in SRH. De liquiditeiten van SRH (€ 161 miljoen) zijn hierbij omgezet in een vordering van SRH op de Staat en bijgeschreven op de vordering die SRH al had op de Staat door verkoop van SNS Bank (€ 1.598 miljoen). Over de vordering van SRH betaalt de Staat rente. In totaal bedraagt de vordering van SRH op de Staat € 1.766 miljoen, stand 31 december 2019). Bij SRH resteren uitsluitend juridische dossiers (waaronder claims) die verband houden met de nationalisatie van SNS Reaal. De afwikkeling hiervan kan enige tijd in beslag nemen.
Wat zijn huidige eigendomsverhoudingen?
Op 1 februari 2013 nationaliseerde de Staat SNS Reaal. Sindsdien zijn onderdelen verkocht, afgesplitst en van naam gewijzigd. Op 1 mei 2019 zag de eigendomsverhouding er als volgt uit:
Eigendomsverhoudingen Staat in SNS Reaal: stand 30 september 2019
Legenda
NLFI: NL Financial Investments (zelfstandige stichting die voor de Staat het beheer voert over de aandelen die in eigendom zijn van de Staat)
Meer informatie in ons online archief
Wilt u meer informatie hebben over de maatregelen die de Nederlandse Staat sinds het begin van de kredietcrisis in 2008 heeft getroffen? In ons online archief vindt u totaaloverzichten met alle financiële gegevens en de bijbehorende historische ontwikkelingen.