Resultaten verantwoordingsonderzoek 2019 Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en Diergezondheidsfonds

Onze conclusies

Over 2019 brengt het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) voor het eerst een jaarverslag uit sinds de oprichting in 2017. Dit ministerie is opgericht om de beleidsterreinen landbouw, natuur en voedselkwaliteit vanuit 1 ministerie te coördineren.

Op basis van ons verantwoordingsonderzoek naar het Ministerie van LNV stellen we een aantal onvolkomenheden en aandachtspunten vast. Het oplossen van deze onvolkomenheden kan de opbouw van dit nieuwe ministerie en daar aan verbonden uitvoerende diensten zoals de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) versterken. Hierna gaan we in op deze onvolkomenheden en aandachtspunten.

Financiële verantwoording voldoet op totaalniveau, met uitzondering van financiële verantwoording INSPECT

De financiële verantwoordingsinformatie in het Jaarverslag 2019 van het Ministerie van LNV is op totaalniveau betrouwbaar en ordelijk en voldoet aan de regels voor het inrichten van de jaarverslagen. Uitzondering hierop is de financiële verantwoording over de NVWA wat betreft het ICT-project INSPECT.

De verantwoording van de NVWA over het ICT-project INSPECT voldoet niet aan de regels. Er is een financiële onzekerheid én een onvolkomenheid geconstateerd bij de NVWA bij de waardering van het systeem INSPECT:

• De boekwaarde van INSPECT is onzeker. Eind maart 2020 is nog niet bekend of en zo ja welke onderdelen van INSPECT die zijn ontwikkeld, niet meer gebruikt gaan worden.
• De financiële projectbeheersing is ontoereikend. Daardoor kan de waarde van de af te boeken investeringen of componenten en de waarde van de componenten die wel worden gebruikt niet worden bepaald.

Project INSPECT ging ten koste van beheer en onderhoud van de ICT-middelen voor inspecteurs

Door de focus op het ICT-project INSPECT zijn de bestaande ICT-systemen van de NVWA de afgelopen jaren beperkt onderhouden. Inspecteurs werken daardoor sinds de oprichting van de NVWA in 2012 met steeds verder verouderende applicaties en ICT-middelen, die hen onvoldoende ondersteunen in het werkproces.

Ná het besluit tot stopzetting van het project concludeerde een externe partij dat de continuïteit van de huidige ICT-systemen en daarmee ook van het primaire inspectieproces op de korte termijn van 2 tot 3 jaar niet in gevaar is. Dat is wat ons betreft niet een goede volgorde: burgers moeten ervan op aan kunnen dat de NVWA zijn werk blijft doen, ook als een vernieuwing vertraging oploopt of wordt stopgezet. De minister van LNV had dit inzicht met goed ICT-beheer eerder kunnen hebben.

Subsidiebeheer is verbeterd, maar vergt nog de nodige aandacht

Een groot deel van het geld van het Ministerie van LNV wordt besteed als bijdrage of subsidie. Daarom is het belangrijk dat de processen om subsidies vast te stellen en uit te betalen op orde zijn. Het ministerie heeft het afgelopen jaar belangrijke maatregelen doorgevoerd om die subsidieprocessen te verbeteren, maar de effecten hiervan zijn in 2019 nog niet helemaal zichtbaar. Daarom hebben wij de onvolkomenheid gehandhaafd.

Minister stuurt niet doelgericht op het behoud van het consumentenvertrouwen in het Europees biologisch keurmerk

De minister streeft naar een kringlooplandbouw. De biologische productie en het consumentenvertrouwen in biologische producten dragen bij aan die transitie. We constateren dat de minister niet doelgericht stuurt op het behoud van het consumentenvertrouwen in het Europees biologisch keurmerk. De minister stelt hiervoor geen toetsbare doelen en ze monitort het vertrouwen ook niet. Ons onderzoek laat zien dat het Nederlandse consumentenvertrouwen in het Europees biologisch keurmerk relatief laag is.

Verder in het rapport

In de volgende hoofdstukken werken we de conclusies verder uit:

• Hoofdstuk 2, ‘Feiten en cijfers’: hierin geven we een korte beschrijving van het Ministerie van LNV en de financiële omvang van het begrotingshoofdstuk waarover wij ons oordeel geven.
• Hoofdstuk 3, ‘Financiële informatie’: hierin geven wij ons oordeel over de financiële informatie in het Jaarverslag 2019 van het Ministerie van LNV. Wij hebben vastgesteld dat de financiële verantwoordingsinformatie op totaalniveau rechtmatig, betrouwbaar en ordelijk is, met uitzondering van fouten en onzekerheden in de betrouwbaarheid van de samenvattende verantwoordingsstaat agentschappen. Op artikelniveau is ons oordeel dat de financiële verantwoordingsinformatie rechtmatig, betrouwbaar en ordelijk is.
• Hoofdstuk 4, ‘Bedrijfsvoering’: hierin geven wij ons oordeel over de bedrijfsvoering van het Ministerie van LNV. In 2019 zijn er 2 onvolkomenheden geconstateerd: het subsidiebeheer door het kerndepartement omdat we de resultaten van de verbetermaatregelen nog onvoldoende konden vaststellen en de financiële beheersing van het project INSPECT van de NVWA. Dat zijn meer onvolkomenheden dan in 2018, toen was sprake van 1 onvolkomenheid voor het subsidiebeheer kerndepartement. In dit hoofdstuk staan naast de (opgeloste) onvolkomenheden ook de belangrijke risico’s en aandachtspunten ten aanzien van de bedrijfsvoering.
• Hoofdstuk 5, ‘Beleidsresultaten’: hierin bespreken wij de conclusies uit ons onderzoek naar het Europees biologisch keurmerk. Ook geven wij ons oordeel over de totstandkoming van de informatie die in het Jaarverslag 2019 van het Ministerie van LNV is opgenomen over het gevoerde beleid.
• Hoofdstuk 6, ‘Reactie van de minister en nawoord Algemene Rekenkamer’: hierin vatten we de reactie samen die we op 24 april 2020 ontvingen van de minister van LNV. De minister geeft in haar reactie aan dat zij onze bevindingen grotendeels onderschrijft en vrijwel al onze aanbevelingen overneemt. Zij geeft bij de meeste onderwerpen aan de aanbevelingen te gebruiken om haar beleid verder te verbeteren of te prioriteren.