Verantwoordingsdag: wat is dat?

De ministers weten dus heel goed wat de Algemene Rekenkamer is. Als zij fouten maken, wijst de Rekenkamer hen daarop. Misschien wordt daarom Verantwoordingsdag ook wel ‘woensdag gehaktdag’ genoemd. Ook de Tweede Kamer kent de Algemene Rekenkamer. Het onderzoek van de Algemene Rekenkamer helpt de Kamerleden het werk van het kabinet te beoordelen. Maar buiten de Haagse wereld is de Algemene Rekenkamer minder bekend.

Financiën

De overheid ontvangt belastinggeld van burgers en bedrijven. De wet zegt op welke manier de overheid dat geld moet innen en mag uitgeven. De wet zegt ook dat de Algemene Rekenkamer moet controleren of de overheid zich daarbij aan de regels houdt. Regels die ervoor zorgen dat de ministers het geld alleen aan de afgesproken doelen besteden. Daarbij moet ook netjes omgegaan worden met de belangen van burgers en bedrijven. Of dat zo is, daarover brengt de Rekenkamer op Verantwoordingsdag in al die rapporten over alle ministeries verslag uit aan de Tweede Kamer. Die kan dan op basis van de beoordeling van de Algemene Rekenkamer beslissen om de ministers decharge te verlenen.

Zaken op orde

De Rekenkamer doet nog meer. Ze kijkt ook of de ministers hun zaakjes op orde hebben op hun ministerie. En ze onderzoeken of de plannen die ministers maken uitpakken zoals ze waren bedoeld. Want je kunt als minister goeie ideeën hebben, soms blijken ze in de praktijk anders te werken.

Een voorbeeld is de instandhouding van autowegen en spoorwegennet. De minister van Infrastructuur en Waterstaat moet de wegen en het spoor in goede conditie houden. We zien veel uitgesteld onderhoud aan bruggen, tunnels en viaducten. De minister heeft onvoldoende inzicht voor instandhouding van het wegennet. Voor het spoorwegennet heeft de minister dit inizcht wel.

De bevindingen van dit specifieke onderzoek staan ook in het verantwoordingsonderzoek dat op 15 mei aan de Tweede Kamer is gepresenteerd. Maar de Algemene Rekenkamer doet het hele jaar door onderzoek naar het beleid van ministers. Over hun bevindingen schrijven de onderzoekers van de Algemene Rekenkamer rapporten. Die sturen ze aan de Tweede Kamer. Die kan dan een minister vragen om zijn beleid te veranderen. De Algemene Rekenkamer geeft geen politiek oordeel over de uitkomsten van haar onderzoek. Dat is niet haar taak.

Onafhankelijk

De Algemene Rekenkamer is onafhankelijk. Dat wil zeggen dat niemand de Rekenkamer kan opdragen om bepaald onderzoek te doen. En nog veel minder om te zeggen wat de uitkomst van een onderzoek moet zijn. De Tweede Kamer of een minister kan de Algemene Rekenkamer wel vragen om iets te onderzoeken. Maar de Rekenkamer beslist zelf of ze dat een goed idee vindt of niet. De Algemene Rekenkamer doet onderzoek naar tientallen onderwerpen: van de instandhouding van autowegen en spoorwegennet tot hoe de overheid omgaat met burgers die schulden hebben en de rol van de rijksoverheid bij de wachttijden geestelijke gezondheidszorg. Ze laat de gevolgen van beleid zien in de maatschappij, op straat, op de werkvloer. Ze geeft aanbevelingen aan ministers om zaken beter aan te pakken.

De rapporten van de Rekenkamer zijn voor iedereen te lezen op de website. Iedere belastingbetaler in Nederland kan zo zien of hij waar krijgt voor zijn geld. Op die manier wil de Rekenkamer bijdragen aan het vertrouwen van de maatschappij in de overheid.

Geschiedenis en organisatie

De Algemene Rekenkamer bestaat al meer dan 200 jaar. Het instituut werd in zijn huidige vorm in 1814 opgericht door koning Willem I. Sinds 1868 is het kantoor van de Algemene Rekenkamer gevestigd op het Lange Voorhout in Den Haag.

Bij de Algemene Rekenkamer werken bijna 300 mensen. Aan het hoofd van de Rekenkamer staat het college, dat uit 3 leden bestaat. De dagelijkse gang van zaken valt onder de verantwoordelijkheid van de secretaris.

De Rekenkamer werkt nauw samen met rekenkamers in andere landen en met de internationale en regionale organisaties van rekenkamers.