Resultaten verantwoordingsonderzoek 2020 Koninkrijksrelaties en BES-fonds

Onze conclusies

Na orkaan Irma in 2017 heeft Nederland geld uitgetrokken voor de wederopbouw van Sint-Maarten. De middelen uit het trustfonds voor deze wederopbouw, die worden beheerd door de Wereldbank, zijn eind 2020 grotendeels geoormerkt voor specifieke activiteiten. Het is het volgens ons van belang dat de stuurgroep van het trustfonds aandringt op het stellen van scherpere prioriteiten. Mede door de coronacrisis en het daardoor grotendeels wegvallen van toerisme kwamen Aruba, Curaçao en Sint-Maarten in 2020 in liquiditeitsproblemen. Nederland ondersteunt deze landen met leningen en noodhulp. We vragen aandacht voor de positie van het Nederlandse parlement bij te verstrekken nieuwe leningen aan de 3 landen.

Positie Nederlands parlement behoeft aandacht

Nederland heeft in 2020 € 621 miljoen geleend aan Aruba, Curaçao en Sint-Maarten om de liquiditeitspositie van deze landen te versterken. Voor de begrotingsaanpassingen die nodig waren voor deze leningen heeft de minister van BZK in 2020 steeds gebruik gemaakt van de mogelijkheid die de Comptabiliteitswet 2016 biedt om in noodsituaties de uitgave te verstrekken voordat het Nederlandse parlement de uitgave heeft goedgekeurd. Om recht te doen aan het budgetrecht van het parlement bevelen we de minister van BZK aan om na te gaan of het mogelijk is om bij toekomstige nieuwe leningen het parlement vooraf om goedkeuring te vragen door middel van een reguliere begrotingswet.
Bij nieuwe leningen dient een minister een risicoanalyse op te stellen en te delen met het parlement. In 2020 heeft het parlement deze informatie niet tijdig ontvangen. We bevelen de minister van BZK aan de relevante regels na te leven en het parlement tijdig te informeren over dergelijke risicoanalyses.

Prioriteer in laatste fase wederopbouw

De totale kosten voor de wederopbouw van Sint-Maarten zijn geraamd op circa € 2 miljard. Nederland heeft maximaal € 550 miljoen ter beschikking gesteld voor de wederopbouw, waarvan € 470 miljoen wordt besteed via een trustfonds bij de Wereldbank. Eind 2020 waren projecten met uiteenlopende doelstellingen zowel in voorbereiding als in uitvoering voor een totaalbedrag € 338,2 miljoen van de maximaal toegezegde € 470 miljoen. Hiermee is de bodem van het trustfonds in zicht. Onzeker is of het resterende bedrag dat Nederland nog maximaal zal overmaken voldoende is om de lopende projecten af te ronden. Om te voorkomen dat de huidige projecten niet volledig gerealiseerd kunnen worden, is het volgens ons van belang dat de stuurgroep van het trustfonds geen nieuwe projecten in behandeling neemt en binnen de lopende projecten een prioritering aanbrengt.

Financieel oordeel