Resultaten verantwoordingsonderzoek 2021 Ministerie van Economische Zaken en Klimaat

Onze conclusies

De minister van Economische Zaken en Klimaat (EZK) geeft veel geld uit om ervoor te zorgen dat Nederland overstapt van energie uit steenkool, aardolie en aardgas naar schone energie. Alleen al met subsidies op de begroting gaat het om ruim € 3 miljard. Ook kregen veel bedrijven het afgelopen jaar coronasteun.

Zorgen over het elektriciteitsnet

Bedrijven en burgers wekken steeds meer elektriciteit op uit wind en zon en leveren deze elektriciteit veelal terug aan het elektriciteitsnet. Ook verbruiken bedrijven en burgers steeds meer elektriciteit. Het elektriciteitsnet in Nederland raakt hierdoor te zwaar belast. Dat levert problemen op voor bedrijven en burgers die een nieuwe aansluiting willen of die wind- en zonne-energie willen leveren aan het net. Die problemen kunnen ertoe leiden dat het kabinet de klimaatdoelen voor 2030 niet haalt. Ook blijven we hierdoor langer afhankelijk van Russisch aardgas. De maatregelen die de minister tot nu toe heeft genomen dragen nog nauwelijks bij aan een oplossing van het tekort aan netcapaciteit. Keuzes bij de verdeling van de schaarse netcapaciteit zijn onvermijdelijk, totdat het elektriciteitsnet voldoende is versterkt.

Onvoldoende controle op coronasteun aan bedrijven

Net als in 2020 heeft de minister in 2021 veel geld uitgegeven aan coronasteunmaatregelen. Op de regeling Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL) heeft zij voor circa € 7,9 miljard aan subsidies verstrekt. Wij zijn ons ervan bewust dat de omstandigheden tijdens de coronacrisis zeer bijzonder en uitdagend waren. De rechtmatigheid van de financiële stromen die met deze subsidies zijn gemoeid hebben wij in eerste instantie niet vast kunnen stellen. Dit komt vooral door gebreken in de interne beheersing en de accountantscontrole. Wij hebben hier op 7 april bezwaar tegen gemaakt. Wij vroegen de minister om ons alsnog te voorzien van voldoende informatie om de rechtmatigheid van de geldstromen rond de TVL aan te tonen, dan wel het jaarverslag te herzien. Naar aanleiding van ons bezwaar heeft de minister van EZK dankzij aanzienlijke  inspanningen, aangevuld met onze eigen controlewerkzaamheden, de onzekerheid weggenomen en hebben wij de rechtmatigheid van deze TVL-geldstromen vast kunnen stellen. Daaropvolgend zijn onze bevindingen uit het conceptrapport, daaraan gerelateerde cijfers en oordelen aangepast. Aanvullend is er een verbeterplan opgesteld voor 2022 en volgende jaren.

Problemen in Groningen nog lang niet opgelost

In Groningen zijn door de aardbevingen als gevolg van de aardgaswinning veel huizen en andere gebouwen beschadigd. In 2021 zien wij weinig vooruitgang bij de schadeafhandeling voor gedupeerde bewoners. De schademeldingen blijven binnenstromen. Eind 2021 handelde het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) 40% van de reguliere schademeldingen binnen een half jaar af. Eind 2020 lag dat percentage nog op 71%. Ook de versterkingsoperatie gaat te langzaam. Eind 2021 was van 13% van de betroffen gebouwen vastgesteld of ze veilig zijn. De nieuwe maatregelen die de ministers van EZK en BZK in 2021 hebben ingevoerd, hebben nog te weinig effect in 2021. Ook vinden we dat er relatief te veel geld gaat naar het beoordelen van de schade en de gebouwen. En tot slot zijn de minister van EZK en de NAM het nog steeds niet met elkaar eens wie welk deel van de kosten moet betalen. 

Financieel oordeel bij het Jaarverslag 2021 van het Ministerie van EZK

Onvolkomenheden bij het Ministerie van EZK