Resultaten verantwoordingsonderzoek 2023 Defensiematerieelbegrotingsfonds

Onze conclusies

Sinds 2018 is de begroting van het Ministerie van Defensie bijna verdubbeld van € 8,7 miljard in 2017 tot ruim € 15 miljard in 2023. In 2024 zal de begroting nog verder oplopen naar € 21 miljard. Defensie zal dan de NAVO-norm van 2% bijna aanstippen. In totaal is sinds 2018 bijna € 33 miljard meer geld beschikbaar gesteld voor het Ministerie van Defensie, waarvan sinds 2022 bijna € 3 miljard in relatie tot de oorlog in Oekraïne. 

Een groot deel van de defensiebegroting komt terecht in het Defensiematerieelbegrotingsfonds (DMF). In 2023 betrof dit ongeveer 36% van de defensiebegroting. Defensie heeft in 2023 verdere investeringen gedaan om de krijgsmacht te versterken. Er is voor € 8,8 miljard aan verplichtingen aangegaan. Onder andere voor de aanschaf van fregatten, Patriot-raketten en F-35 vliegtuigen. Van de totale uitgaven van € 5,6 miljard is ruim € 850 miljoen uitgegeven aan F-35 vliegtuigen, de modernisering van Apache-helikopters en een Combat Support Ship. 

Wij constateren dat er in de periode 2018-2023 vaak meer is begroot dan gerealiseerd aan uitgaven en verplichtingen. Daardoor heeft de minister meerdere keren extra geld voor materieel met een kasschuif doorgeschoven naar volgende jaren. In 2022 en 2023 is meer geld naar volgende jaren doorgeschoven dan er aan extra geld bijgekomen is. Dit veroorzaakt een zogenaamde boeggolf in de begroting.

We constateren daarnaast dat 63% van de investeringsprojecten vertraagd is. De verplichte evaluatiefase van grote investeringsprojecten in het Defensie Materieel Proces, de E-fase, wordt nauwelijks uitgevoerd terwijl dit wel belangrijke lessen op kan leveren voor toekomstige verwervingstrajecten voor defensiematerieel.

Onze oordelen over de beleidsinformatie, de bedrijfsvoeringsinformatie en de financiële informatie in het jaarverslag van het Defensiematerieelbegrotingsfonds zijn positief, met uitzondering van ons oordeel over de rechtmatigheid van de verplichtingen.

Samenvattend financieel oordeel bij het Jaarverslag 2023 van het Defensiematerieelbegrotingsfonds