Resultaten verantwoordingsonderzoek 2023 Nationaal Groeifonds

Onze concluisies

Het kabinet verwacht dat er in de toekomst meer geld nodig is voor bijvoorbeeld de zorg, het klimaat en de pensioenen. Hiervoor en voor het behoud van welvaart en welzijn is economische groei nodig.
Daarom wil het kabinet met het Nationaal Groeifonds (NGF) het verdienvermogen duurzaam versterken, door extra investeringen in onder andere kennis en innovatie. Ook beoogt het kabinet dat ons land ook in de toekomst in staat is om productief en concurrerend te zijn.

Het kabinet en parlement hebben in de afgelopen 3 jaar, 5 maal het aanvankelijk beschikbare budget van € 20 miljard voor het NGF naar beneden bijgesteld en voor andere doeleinden gebruikt. Dat roept bij ons de vraag op of het kabinet en het parlement beogen met minder middelen hetzelfde doel uit de instellingswet te kunnen bereiken, of dat het ambitieniveau naar beneden is bijgesteld. Wij begrijpen dat er altijd concurrerende prioriteiten zijn. De keuze daarin is bij uitstek een politieke afweging. Daarbij mag wel telkens van kabinet en parlement verwacht worden dat een zorgvuldige afweging wordt gemaakt tussen het langetermijnbelang van het duurzaam verdienvermogen en andere politieke prioriteiten. Het NGF is een begrotingsfonds voor langetermijninvesteringen en langetermijndoelen. Houd koers op die doelen.

Het NGF investeert in grote, meerjarige projecten. Of deze projecten ook daadwerkelijk bij zullen dragen aan het duurzaam verdienvermogen zal de minister van EZK moeten kunnen vaststellen. Voor 2 NGF-projecten hebben wij onderzocht welke informatie hiervoor zal worden verzameld. Beide projecten, Groenvermogen NL en Luchtvaart in Transitie, zijn in 2023 in uitvoering. Wij constateren dat de onderzochte projecten werken aan de inrichting van de monitoring van en verantwoording over de bijdrage aan het verdienvermogen. Wij zien echter verschillende punten waarvoor meer aandacht nodig is om de bijdrage aan het verdienvermogen te monitoren, bijvoorbeeld als het gaat om het ontwikkelen en meten van specifieke KPI’s. Ook zien we dat de fondsbeheerders de monitoring en beoordeling van de bijdrage aan het verdienvermogen op een aantal onderdelen nog onvoldoende hebben uitgewerkt.

Ten slotte zien wij bij de 2 onderzochte projecten dat de besteding achterloopt bij de raming. Dit heeft verschillende oorzaken, waaronder de vertraging die ontstond tussen de beoordeling van het voorstel en de start van de uitvoering. Voor het gehele NGF is in de eerste 3 toekenningsrondes een bedrag van € 11,7 miljard verdeeld. Tot en met 2023 is hiervan € 0,7 miljard besteed. 

Samenvattend financieel oordeel bij het Jaarverslag 2023 van het Nationaal Groeifonds