Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft aangegeven welke maatregelen zijn genomen naar aanleiding van aanbevelingen van de Algemene Rekenkamer.
Op 59% van de aanbevelingen aan de minister van VWS volgt een toezegging
| % Aanbevelingen zonder toezeggingen | % Aanbevelingen met toezeggingen | |
|---|---|---|
| Rijksbreed (2015-2020) | 38% | 62% |
| VWS (2015-2020) | 41% | 59% |
Figuur 42: Toezeggingen aan de Algemene Rekenkamer. Rijksbreed en de minister van VWS. Periode 2015-2020.
Bij 42 van onze 71 aanbevelingen in de periode 2015-2020 (59% van de aanbevelingen) heeft de minister van VWS een toezegging gedaan. Ter vergelijking: rijksbreed is het percentage toezeggingen voor deze periode 62%.
In aanvulling op de vorige figuur geven wij hieronder een overzicht van het jaarlijkse aantal aanbevelingen en het jaarlijkse percentage toezeggingen voor het begrotingshoofdstuk VWS.
Uitsplitsing aanbevelingen en toezeggingen per jaar
| Jaar | Aanbevelingen beleidsonderzoek | Toezeggingen | % toezeggingen VWS | % toezeggingen rijksbreed |
| 2015 | 19 | 9 | 47% | 58% |
| 2016 | 12 | 8 | 67% | 62% |
| 2017 | 20 | 13 | 65% | 71% |
| 2018 | 0 | 0 | n.v.t | 78% |
| 2019 | 7 | 7 | 100% | 57% |
| 2020 | 13 | 5 | 38% | 50% |
| Totaal | 71 | 42 | 59% | 62% |
Tabel 10: Aantal aanbevelingen (per jaar) Algemene Rekenkamer en aantal toezeggingen (per jaar) van de minister van VWS.
Op gemiddeld 69% van de aanbevelingen heeft het Ministerie van VWS actie ondernomen
| Geen Actie | Overige actie | Actie voor toezegging | Toezegging is uitgevoerd | |
|---|---|---|---|---|
| Rijkbreed (2015-2020) | 28% | 14% | 25% | 33% |
| VWS (2015-2020) | 31% | 14% | 18% | 37% |
Figuur 43: Acties op aanbevelingen van de Algemene Rekenkamer. Rijksbreed en het Ministerie van VWS. Periode 2015-2020, stand per juli 2021.
Het Ministerie van VWS heeft aangegeven welke acties zijn genomen naar aanleiding van aanbevelingen (71) van de Algemene Rekenkamer.
Het Ministerie van VWS neemt gemiddeld op 69% van de aanbevelingen een actie. Dit is lager dan het rijksbrede gemiddelde van 72%.
Medio 2021 geldt voor het begrotingshoofdstuk VWS dat voor de periode 2015-2020 bij 37% van de aanbevelingen een toezegging is uitgevoerd en dat bij 18% van de aanbevelingen een actie voor het opvolgen van een toezegging genomen is.
Als we het percentage aanbevelingen waar een toezegging is uitgevoerd (37%) optellen bij het percentage aanbevelingen waar een actie voor de opvolging van een aanbeveling is gestart (18%), blijkt dat er bij 55% van de aanbevelingen een actie is ondernomen. Dit percentage ondernomen acties (55%) is lager dan het percentage toezeggingen (57%). Dit komt omdat niet bij alle toezeggingen een actie is gestart.
Daarnaast worden ook acties op aanbevelingen ondernomen, terwijl in de bestuurlijke reactie op het rapport geen toezegging wordt gedaan. Dit zijn de overige acties (14% van alle aanbevelingen). Als we het percentage overige acties (14%) optellen bij acties ten behoeve van toezeggingen (55%) komen we uit op 69%. Dit is het percentage van de aanbevelingen waar het Ministerie van VWS een actie voor heeft ondernomen.
Het Ministerie van VWS heeft 62% van de toezeggingen uitgevoerd
| Geen actie | Actie voor toezegging | Toezegging is uitgevoerd | |
|---|---|---|---|
| Rijksbreed (2015-2020) | 6% | 40% | 54% |
| VWS (2015-2020) | 7% | 31% | 62% |
Figuur 44: Acties op toezeggingen aan de Algemene Rekenkamer. Rijksbreed en het Ministerie van VWS. Periode 2015-2020, stand per juli 2021.
Volgens opgave van het Ministerie van VWS zijn 26 toezeggingen (62% van de toezeggingen) uitgevoerd. Ter vergelijking: rijksbreed zijn 54% van de toezeggingen uitgevoerd. Op 29 aanbevelingen is geen toezegging gedaan.
In ons rapport Paardenmiddel of noodverband? bevalen wij de minister van VWS aan om de uitgangspunten voor de prijsonderhandelingen voor geneesmiddelen aan te scherpen.1 De minister heeft hierop geen toezegging gedaan en geen actie ondernomen. Ondanks dat er in 2020 acht nieuwe financiële arrangementen zijn afgesloten voor intramurale geneesmiddelen2, herhalen wij dat een groeiend financieel belang van alle onderhandelingen tezamen op zichzelf nog niet zoveel zegt over de bijdrage aan de beheersing van de geneesmiddelenuitgaven.
De uitgaven aan dure geneesmiddelen zijn tussen 2018 en 2019 gestegen met 7,7% van ruim € 2,2 miljard naar zo’n € 2,4 miljard.3 In de tijdsperiode 2017-2018 ging om een stijging van 9,5%. Hoewel de procentuele en absolute stijging van de uitgaven aan dure geneesmiddelen tussen 2018-2019 wat is gedaald ten opzichte 2017-2018, blijft het aandeel van de uitgaven aan dure geneesmiddelen in de totale uitgaven in de medisch-specialistische zorg stijgen: van 9,2% in 2018 naar 9,6% in 2019.4 Gegeven de druk op de uitgaven van de medisch-specialistische zorg om de groei in 2022 te beperken tot 0%, zullen nieuwe onderhandelingen tot scherpere prijsafspraken moeten leiden.
Wij benadrukken conform onze eerdere aanbeveling dat de onderhandelingen gericht moeten zijn op een prijsniveau waarbij de zorg tenminste kosteneffectief is en dat de inzet voor de onderhandelingen gericht is op een lagere uitgavengroei.
1 Algemene Rekenkamer, Paardenmiddel of noodverband? Resultaten prijsonderhandelingen geneesmiddelen. Bijlage bij Tweede Kamer, vergaderjaar 2019-2020, 29 477, nr. 653.
2 VWS, Jaarverslag en Slotwet Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport 2020, vergaderjaar 2020-2021, 35 830 XVI.
3 Nederlandse Zorgautoriteit, Monitor medisch-specialistische zorg 2021: inzicht in contractering, gelijkgerichtheid en financiële prikkels in 2020 en 2021 en kostenontwikkeling in 2019 (incl. dure geneesmiddelen), juni 2021.
4 Idem
Bestand aanbevelingen onderzoek 2015-2020 VWS
Wij hebben een dataset opgesteld waarin onder andere zijn opgenomen:
- Aanbevelingen van de Algemene Rekenkamer aan de minister van VWS
- Toezeggingen van de minister van VWS op onze aanbevelingen
- Zelfrapportages van het Ministerie van VWS met daarin een toelichting op getroffen maatregelen naar aanleiding van de toezeggingen