Duurzaamheid intensieve veehouderij: vervolgonderzoek 2013
De Algemene Rekenkamer heeft in vervolg op een onderzoek in 2008 de duurzaamheid onderzocht van de intensieve veehouderij in Nederland. Daarbij hebben we gekeken naar de maatregelen die de staatssecretarissen van Economische Zaken en Infrastructuur en Milieu treffen om ammoniakuitstoot tegen te gaan en de stikstofneerslag die hiervan het gevolg is. Ook hebben we onderzocht in hoeverre de staatssecretaris van Economische Zaken erin slaagt met haar beleid het dierenwelzijn te bevorderen.
Conclusies
Ammoniak- en stikstofbeleid onvoldoende effectief
Het beleid dat de ammoniakuitstoot en daarmee de stikstofneerslag van de veehouderij moet verminderen, beschermt de biodiversiteit in Nederland onvoldoende. De invoering van de Programmatische Aanpak Stikstof PAS, die de ammoniakuitstoot verder moet verminderen, is vertraagd. Bovendien wil de staatssecretaris van Economische Zaken (EZ) de helft van de milieuwinst die met de PAS moet worden behaald, gebruiken om uitbreidingen in de veehouderij toe te staan.
Naleving dierenwelzijnsregels kan beter, geringe vooruitgang beleid
De staatssecretaris van EZ boekt geringe vooruitgang met het beleid voor dierenwelzijn. Het moment waarop veehouders moeten gaan voldoen aan nieuwe eisen kan jaren na het besluit liggen. Bovendien schuift het jaar waarin de eisen gaan gelden regelmatig op.
Uit controles van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) blijkt dat de naleving van dierenwelzijnsregels door de veehouderij beter kan. Vooral bij varkens en vleeskuikens worden de welzijnsregels onvoldoende nageleefd. In 2011 overtrad meer dan 50% van de vleeskuikenhouders en meer dan 30% van de varkenshouders dierenwelzijnsregels.
Tegelijkertijd moet de sector voor een belangrijk deel zelf toezicht gaan houden: NVWA en kabinet zetten meer in op de eigen verantwoordelijkheid van de sector. Een experiment hiermee bij bedrijven met legkippen heeft niet positief uitgepakt.
Aanbevelingen
De staatssecretarissen van Economische Zaken en van Infrastructuur en Milieu (IenM) zouden de milieuvoorschriften moeten aanscherpen om zo ammoniakuitstoot en stikstofneerslag te reduceren. Op termijn zijn wellicht verdergaande maatregelen nodig, zoals heroverweging van ruimtelijke doelen. Zo kan de staatssecretaris scherper kiezen waar veehouderij of waar natuurkwaliteit voorrang krijgt.
Wat dierenwelzijn betreft bevelen we aan duidelijke eisen te stellen aan het toezicht door de sector zelf en de controle van de NVWA hierop.
Reactie minister van EZ
De staatssecretaris van EZ laat mede namens haar collega van IenM weten de ammoniakuitstoot verder te gaan beperken. Zij gaat niet in op onze aanbeveling om in het ruimtelijk beleid scherper te kiezen waar veehouderij en waar natuurkwaliteit voorrang krijgt. Ook op de aanbeveling om duidelijke eisen te stellen aan toezicht op dierenwelzijn door de sector zelf gaat de staatssecretaris niet in.