Verslag 2016 Algemene Rekenkamer

Hoe kijken we terug op 2016?

Voor de Algemene Rekenkamer was 2016 een jaar met twee gezichten. Enerzijds hebben we een nieuwe strategie gepresenteerd en een ambitieus werkprogramma uitgevoerd. Anderzijds kregen we in 2016 te maken met een financiële uitdaging in de vorm van een budgetkorting.

Nieuwe strategie

In 2016 hebben we een nieuwe strategie gepresenteerd voor de periode 2016-2020, Inzicht als basis voor vertrouwen. Met deze strategie willen we optimaal kunnen inspelen op onze snel veranderende omgeving. We willen nadrukkelijker dan voorheen inzicht bieden in hoe publieke geldstromen lopen. Ook willen we onze onderzoeken meer duiding geven door de maatschappelijke impact van beleidskeuzes en uitgaven zichtbaar te maken.

In onze strategie hebben we een aantal terreinen en thema’s benoemd waar we ons de komende jaren via meerjarige onderzoeksprogramma’s op richten, zoals de inkomsten van de Staat en premiegefinancierde sectoren voor de sociale zekerheid en de zorg. Met dit alles willen we een bijdrage leveren aan het vertrouwen in de democratie.

Onderzoeksresultaten in 2016

In 2016 hebben we ruim 50 publicaties uitgebracht. Ook hebben we geïnvesteerd in nieuwe onderzoeksmethoden en analysetechnieken. We verkennen de mogelijkheden die nieuwe technologieën kunnen bieden en proberen veelbelovende methoden uit voordat we nieuwe technologieën inzetten voor onze onderzoeken.

Hackathon

In september 2016 organiseerden we samen met de Open State Foundation, het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en de Ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), Financiën en Infrastructuur en Milieu (IenM) de eerste Nederlandse Accountability Hack. Ongeveer zestig programmeurs gingen aan de slag met open overheidsdata. Dit resulteerde in innovatieve apps en websites om de besteding van de vele miljarden belastinggeld inzichtelijker te maken.

Budgetkorting

We kregen in 2016 ook te maken met een financiële uitdaging, namelijk een budgetkorting oplopend tot 1,2 miljoen euro in 2018. Door de budgetkorting zijn stevige veranderingen binnen onze organisatie noodzakelijk geworden. We hebben daarom voorbereidingen getroffen voor een omvangrijke reorganisatie, die in 2017-2018 zijn beslag krijgt. Vooruitlopend op de reorganisatie is in de tweede helft van het jaar een vacaturestop ingesteld. Dit heeft geleid tot een daling van de personele bezetting.

Wat hebben we in 2016 onderzocht?

In 2016 publiceerden we 27 onderzoeksrapporten. Daarnaast stuurden we 21 brieven aan het parlement en publiceerden we 6 (updates van) webdossiers.

Hieronder lichten we twee onderzoeksrapporten eruit.

Aanpak van problematische schulden

In 2016 deden we onder meer onderzoek naar de aanpak van problematische schulden. Problematische schulden vormen een belangrijke belemmering voor (volwaardige) participatie van mensen in de maatschappij. Het kabinet investeert daarom publiek geld om deze schulden aan te pakken. In ons onderzoek zijn we op zoek gegaan naar het antwoord op de vraag: wat leveren deze investeringen nu precies op?

Uitkomst onderzoek

Uit ons onderzoek blijkt dat de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en de minister van Veiligheid en Justitie (VenJ) - samen binnen het kabinet verantwoordelijk voor dit thema - op landelijk niveau onvoldoende gegevens hebben om te weten wat de aanpak van de problematische schulden nu precies oplevert. De gegevens die wel bekend zijn, duiden erop dat een klein deel van de mensen met een problematische schuld daadwerkelijk wordt geholpen.

Wat waren in 2016 onze samenwerkingsprojecten?

In 2016 hebben we verschillende langdurige, institutionele samenwerkingsverbanden met collega-rekenkamers voortgezet en een aantal projecten met succes afgerond. Zo waren er samenwerkingsprojecten met collega-rekenkamers in onder meer Irak, Koeweit, Tanzania en Kosovo. Ook is een nieuw vijfjarig samenwerkingsprogramma in de Arabische regio opgestart.

Onderzoek Tanzaniaanse rekenkamer naar olie- en gaswinning

In de afgelopen jaren zijn in Tanzania grote gasvelden ontdekt. De rekenkamer in Tanzania heeft in maart 2016 vier rapporten uitgebracht over de olie- en gaswinning in het land, met daarin zeer kritische bevindingen over onder meer milieueffecten, kennismanagement en beheer van geologisch materiaal. Deze rapporten zijn tot stand gekomen in samenwerking met onderzoekers van de Algemene Rekenkamer.

Nationale samenwerking

Ook binnen Nederland hechten we grote waarde aan samenwerking met andere rekenkamers en rekenkamercommissies. Ook wisselen we geregeld contacten uit met de algemene rekenkamers van de andere delen van het Koninkrijk: Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Spotdag

In 2016 was de eerste ‘Spotdag’, een dag waarop verschillende lokale rekenkamers, een provinciale rekenkamer en de Algemene Rekenkamer de handen ineen hebben geslagen om gezamenlijk onderzoek te doen. Op verschillende plaatsen in Nederland hebben we mensen op straat geïnterviewd en gevraagd naar de gebruiksvriendelijkheid en toegankelijkheid van digitale dienstverlening. De uitkomsten van deze samenwerkingsdag zijn gepresenteerd in een factsheet. Ook hebben verschillende lokale rekenkamers de uitkomsten van het onderzoek gepresenteerd aan hun gemeenteraden.

Meer informatie over onze internationale en nationale samenwerkingsprojecten leest u in hoofdstuk 8 van ons Verslag 2016.

Wat kostte in 2016 het controleren van de rijksoverheid door de Algemene Rekenkamer?

Het controleren van de rijksoverheid door de Algemene Rekenkamer kostte in 2016 28,8 miljoen euro. We hebben 14.000 euro meer uitgegeven dan begroot.

Financiële feiten op een rijtje

88% van ons totale budget – namelijk ruim 25,4 miljoen euro - ging op aan personele uitgaven. Het gaat dan om loonkosten (269 medewerkers), maar ook om vergoedingen voor woon-werkverkeer en kosten van opleidingen. 6,4% van de personele uitgaven betreft externe inhuur.
De overige 12% van de uitgaven waren materiële uitgaven, onder meer voor ICT en huisvesting.
De totale kosten, naast de bezoldiging, van het bestuur van de Algemene Rekenkamer – ons college – bedroegen 52.045 euro.
De kosten van een rekenkameronderzoek drukken we uit in dagen. In 2016 kostte één onderzoeksdag 1.027 euro. In totaal realiseerden we 17.754 onderzoeksdagen.
In 2016 kreeg de Algemene Rekenkamer te maken met een budgetkorting, oplopend tot 1,2 miljoen euro in 2018. Deze budgetkorting komt bovenop de bezuinigingsoperatie van 1,9 miljoen euro die in 2015 is afgerond.

Grootboek als open data

We geven sinds 2014 volledig inzicht in onze uitgaven (ons ‘grootboek’) via een opendatabestand (CSV) op onze website. Dit bestand is vrij toegankelijk en herbruikbaar voor iedereen. Met deze vorm van ‘open spending’ willen we financiële transparantie binnen de rijksoverheid bevorderen.

Meer financiële en bedrijfsvoeringsinformatie vindt u in hoofdstuk 10 en 11 van het Verslag 2016.