Ga direct naar inhoud

Op zoek naar inzicht in maatschappelijk verantwoord inkopen bij het Rijk

Onderzoek naar maatschappelijk verantwoord inkopen bij het Rijk. Welk deel van de inkoop van het Rijk is daadwerkelijk maatschappelijk verantwoord, afgezet tegen het totale inkoopvolume van het Rijk? Maatschappelijk verantwoord inkopen (MVI) betekent dat er bij het inkopen naast de prijs ook rekening wordt gehouden met milieu-aspecten, extra kansen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt (social return) en het tegengaan van onder ander dwangarbeid, slavernij, kinderarbeid en discriminatie. Het Rijk kan als grote inkopende partij – in 2016 werd voor in totaal € 9,9 miljard besteed aan producten en diensten – een belangrijke rol spelen bij het stimuleren van maatschappelijk verantwoord inkopen. Sinds 2011 rapporteert het Ministerie van BZK jaarlijks over de bedrijfsvoering van het Rijk. De informatie die het Rijk geeft over de toepassing van milieucriteria, social return en internationale sociale voorwaarden is tussen 2011 en 2016 steeds verder uitgebreid. We hebben ook onderzocht hoe het Rijk rapporteert over de realisatie van de maatschappelijk verantwoorde inkopen en wat ons hierbij opvalt. 

Download 'Op zoek naar inzicht in maatschappelijk verantwoord inkopen bij het Rijk'

PDF document | 13 pagina's | 1,3 MB

Rapport | 29-06-2017

Geven de rapportages van het Ministerie van BZK voldoende inzicht in maatschappelijk verantwoord inkopen bij het Rijk?

Het ministerie van BZK rapporteert steeds meer en beter over de manier waarop de overheid bij de inkoop van producten en diensten rekening houdt met mens en milieu. Toch is er nog onduidelijkheid over de mate waarin dit gebeurt. Uit de huidige rapportages van het Rijk is niet op te maken bij welk deel van de totale bestedingen de verschillende  criteria voor maatschappelijk verantwoord inkopen in 2016 zijn toegepast.

Toelichting bij gemaakte keuzes kan duidelijker

Het kabinet heeft er daarnaast voor gekozen om zich met maatschappelijk verantwoord inkopen te richten op de categorieën producten en diensten waar de impact voor milieu en samenleving het grootst is. Deze keuzes en de effecten daarvan worden niet duidelijk in de Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk toegelicht.

Welke methoden & normen hanteerden we in het onderzoek naar maatschappelijk verantwoord inkopen?

We hebben voor de totstandkoming van en rapportage over maatschappelijk verantwoord inkopen het volgende normenkader geformuleerd: 

  • Het Rijk moet transparant zijn over de criteria die worden gehanteerd om inkopen al dan niet als maatschappelijk verantwoord aan te merken. 
  • Het Rijk moet op basis van de inkoopadministratie vast kunnen stellen welk deel van de inkopen maatschappelijk verantwoord is volgens de vastgestelde criteria. 
  • Het Rijk moet in de rapportage over maatschappelijk verantwoord inkopen transparant (kunnen) aangeven welk deel van de inkoop duurzaam is, welk deel niet en wat de redenen zijn waarom bepaalde delen van de inkoop niet duurzaam zijn.

Welke data gebruikten we in het onderzoek naar maatschappelijk verantwoord inkopen?

Voor dit onderzoek hebben we een eigen analyse gemaakt van de spreadsheet, waarin het Ministerie van BZK de uitkomsten vastlegt van een uitvraag bij alle ministeries naar de mate waarin zij rekening houden met maatschappelijk verantwoord inkopen. Daarnaast hebben we gebruik gemaakt van informatie uit de Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk en andere rapportages en beleidsstukken, en informatie uit enkele aanvullende gesprekken met medewerkers die betrokken zijn bij (de totstandkoming van de informatie over) inkopen bij de rijksoverheid. 

Stand van zaken

De minister van BZK heeft op 22 juni 2017 gereageerd op ons rapport. Het onderzoek is gepubliceerd op 29 juni 2017.

Bijlagen