Resultaten verantwoordingsonderzoek 2017 Koninkrijksrelaties en BES-Fonds

Onze conclusies

In 2017 trok de orkaan Irma over het Caribisch gebied en daarmee over de Bovenwindse Eilanden van het Koninkrijk. De verstrekte noodhulp vroeg veel aandacht en inzet. Van de noodhulpgelden is € 21,5 miljoen verantwoord in het jaarverslag over 2017. Voor de wederopbouw is in totaal € 617 miljoen gereserveerd. Daarvan is € 550 miljoen voor Sint-Maarten en € 67 miljoen voor Sint-Eustatius en Saba. De wederopbouw zal de komende jaren veel inspanningen van de betrokkenen vergen. Forse inspanningen zijn daarnaast nodig om twee hardnekkige problemen effectiever aan te pakken. 

Financiële situatie en financieel toezicht

Daar waar Saba een deugdelijke financiële huishouding heeft, is de financiële situatie van de andere twee openbare lichamen, Bonaire en Sint-Eustatius, al vele jaren zorgelijk. Dit geldt ook voor de financiële situatie van de drie landen Aruba, Curaçao en Sint-Maarten. Om een duurzame financiële overheidshuishouding te bewerkstelligen is een stelsel van financieel toezicht ingericht. Gezien de verslechterende financiële situatie op de meeste eilanden en de lage kwaliteit van het financieel beheer, kunnen vraagtekens worden gezet bij de effectiviteit van het huidige toezicht. We bevelen de minister van Binnenlandse Zaken aan om het financieel toezicht te evalueren en op basis van de uitkomsten zo nodig maatregelen te nemen om de effectiviteit van dit toezicht te vergroten.  

Informatiebeveiliging Rijksdienst Caribisch Nederland

Extra inspanningen en een andere aanpak zijn nodig voor de beveiliging van informatie bij de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN), de organisatie die het rijksbeleid in Caribisch Nederland uitvoert. Al sinds 2014 is bij deze organisatie de informatiebeveiliging onder de maat. Het risico bestaat dat kwaadwillenden zich toegang kunnen verschaffen tot het IT-systeem van deze dienst. Omdat dit netwerk verbonden is met netwerken van andere rijksoverheidsinstellingen, en deze verbindingen onvoldoende zijn beveiligd, zorgen de kwetsbaarheden bij RCN ook voor kwetsbaarheden in de IT-systemen van andere instellingen. De aanpak van de afgelopen jaren heeft tot onvoldoende voortgang geleid.  

Gezien het langdurig karakter en de ernst van de geconstateerde problemen kwalificeren wij dit als een ernstige onvolkomenheid. Op 4 april 2018 hebben wij besloten om bezwaar te maken.  

Bezwaarprocedure

De Algemene Rekenkamer kan in het kader van het verantwoordingsonderzoek bezwaar maken wanneer zij ernstige en/of langdurige onvolkomenheden, fouten, onzekerheden en/of onrechtmatigheden constateert. Bezwaar is een zwaar instrument dat de Algemene Rekenkamer specifiek inzet via een procedure zoals in de Comptabiliteitswet is omschreven.

Verder in het rapport

In de volgende hoofdstukken werken wij de bovenstaande conclusies verder uit:

• Hoofdstuk 3, ‘Financiële informatie’: hierin geven wij ons oordeel over de financiële informatie in het Jaarverslag 2017 van Koninkrijksrelaties (IV) en BES-fonds (H). Wij hebben vastgesteld dat de weergegeven informatie rechtmatig en deugdelijk is weergegeven.
• Hoofdstuk 4, ‘Bedrijfsvoering’: hierin geven wij ons oordeel over de bedrijfsvoeringsinformatie in het Jaarverslag 2017 van Koninkrijksrelaties (IV) en BES-fonds (H). In 2017 is één ernstige onvolkomenheid geconstateerd.
• Hoofdstuk 5, ‘Beleidsresultaten’: hierin geven wij ons oordeel over de totstandkoming van de informatie die in het Jaarverslag 2017 van Koninkrijksrelaties (IV) en BES-fonds (H) is opgenomen over het gevoerde beleid.
• Hoofdstuk 6, ‘Reactie minister en nawoord Algemene Rekenkamer’: hierin vatten wij de reactie samen die wij op 25 april 2018 ontvingen van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.