Focus op inhuur van docenten

Goedemorgen allemaal! Welkom bij dit webinar over ons rapport Focus op inhuur van docenten. Bij deze presentatie gaan we u straks meenemen door de belangrijkste punten uit ons rapport. Maar eerst een paar opmerkingen vooraf. U kunt in uw scherm zien dat u vragen kunt stellen. Dat doet u via de chat. Stel die vragen alstublieft tijdens de presentatie. Helemaal aan het einde van de presentatie zullen we die zo goed mogelijk proberen te beantwoorden.

U krijgt aan het einde ook nog een QR code te zien, zodat u een linkje heeft naar ons rapport. Moet je dan even je telefoon op richten met je camera aan. Maar het rapport is ook gewoon te zien op www.rekenkamer.nl. Wat we ook tijdens de presentaties doen is u een aantal stellingen voorleggen en ook daarvan zult u zien rechtsboven in beeld dat u drie antwoorden te zien krijgt.

Klik op een van de antwoorden. Doe dat alsjeblieft een beetje snel. Maar voordat we met de presentatie beginnen, wil ik eerst graag het woord geven aan Barbara Josiasse, collegelid van de Algemene Rekenkamer.

Dank je wel. Nou, hartelijk welkom. Wat fijn dat u dat u er bent vandaag. Gisteren hebben we een rapport gepubliceerd over inhuur van docenten en misschien heeft u dat ook in de media gezien. En vandaag hebben we het gesprek met u. En misschien denkt u wel van ja, waarom doet de Algemene Rekenkamer dit? Nou, allereerst, wij zijn de externe, onafhankelijke controleur van alle publieke euro's.

De rijks euro's die we als belastingbetaler opbrengen. De vraag is van wordt het goed besteed en is er een resultaat? En de tweede reden is wij richten ons op maatschappelijke dilemma's. En ik denk dat één ding duidelijk is. Om de inhuur van docenten is heel veel te doen. Nog steeds. En vandaar dat we dit onderwerp hebben gekozen en met name om met als doel om de feiten op tafel te leggen en u een inzicht te geven in tarieven en voorwaardes.

En ik kan me voorstellen dat met de personeelsformatie voor de boeg, dat dit ook misschien nog wel hele goede informatie voor u is. Dus laten we met name snel de materie induiken, Maar dat doe ik niet voordat ik u echt ongelooflijk hartelijk bedank voor uw inzet. Er was 84% reacties van de scholen in het voortgezet onderwijs. Dat is heel bijzonder en dat kan alleen omdat u bereid was om deze informatie naar ons te sturen.

En voor ons en voor u is het een hele degelijke basis om onze onderzoeksvragen op data te presenteren. Dus nou, ik geef het woord weer terug.

Dank aan Barbara Joziasse. Dan haal ik Floor van Maaren erbij. Onze projectleider van dit onderzoek. Voordat we de inhoud ingaan. Misschien is het goed om even stil te staan bij wat wij nou eigenlijk doen en wie wij nou eigenlijk zijn.
 
Yes! Allereerst welkom allemaal. Als Algemene Rekenkamer zijn wij onafhankelijk, wat inhoudt dat wij zelf bepalen wat we onderzoeken, hoe we dat onderzoeken en niemand heeft dus ook invloed op onze uitkomsten, bijvoorbeeld ministeries. Onze taak is om te kijken hoe de rijksoverheid het geld zinnig, zuinig en zorgvuldig uitgeeft. En daarbij is het doel eigenlijk om het presteren, het functioneren van de rijksoverheid te verbeteren.

Rijksoverheid kan je best breed invullen, dus in dit geval ook u. De scholen. We hebben daarbij toegang tot alle informatie die wij nodig denken te hebben voor ons onderzoek. En in dit geval dus ook omdat u als school een rechtspersoon met de wettelijke taak bent, konden wij dus ook de oproep doen om contracten, facturen en dergelijke op te vragen.

In dit geval hebben we focusonderzoek naar de inhuur van docenten in het VO gedaan. Een focus onderzoek zal ik nog even toelichten, is een kort onderzoek. Alleen maar feiten die we daarbij aandragen? We geven dus ook geen oordeel en doen ook geen aanbevelingen. Die korte doorlooptijd is daarbij belangrijk en we moeten dus ook echt afbakenen.

De naam zegt het al: Focus. Vandaar dat we naar inhuur van docenten hebben gekeken en dan specifiek de uitzendkrachten, gedetacheerden via bureaus en ZZP'ers.

Een paar maanden geleden bedachten we we gaan dit onderzoek doen. Wat was nou eigenlijk de directe aanleiding om dit onderzoek te doen naar de inhuur van docenten?

De aanleiding was met name dat vorig jaar scholen aangaven geen externe inhuur meer te willen via externe commerciële bureaus, zowel in het primair als het voortgezet onderwijs. Onder andere werd dat opgetekend in het Onderwijs Manifest, waar nog steeds volgens mij scholen zich voor aanmelden. Een andere reden, dat was dat vorig jaar Tweede Kamerleden eigenlijk vroegen wat zijn nou die inhuur tarieven?

Hoeveel betalen scholen daarvoor? En de minister kon daar eigenlijk geen antwoord op geven. Een derde reden, dat laat de grafiek ook zien, is dat wij de afgelopen tien jaar zie je een toename van het aandeel inhuur in het voortgezet onderwijs en dat betekent dat in 2022 zo'n 4,4% van de totale personeelsuitgaven naar inhuur ging. En dat staat gelijk aan € 370 miljoen.

Nou, dit waren eigenlijk de belangrijkste redenen voor ons om te zeggen: daar gaan wij onderzoek naar doen. En daar kunnen we ook echt iets toevoegen met onze feiten.

Ik had al aangekondigd we hebben een aantal stellingen. De eerste stelling ziet u hier. Mijn school wil minder docenten extern inhuren. De antwoorden ziet u ook in uw beeldscherm. Wilt u daarop klikken? De antwoorden zijn eens oneens of neutraal. Dus mijn school wil minder docenten extern inhuren. Met de antwoorden eens, oneens of neutraal. En ik zie nu de uitkomsten binnenstromen.

Nou, dit zal niet zo veel meer veranderen. 90%. Bijna 90% is het eens met de stelling en wil dus minder docenten inhuren. Oneens. 0%. Opmerkelijk, want volgens mij kunt u soms niet anders. Maar liever niet, begrijp ik. En neutraal is 13%. Maar hier hebben we de definitieve uitslag. Uitslag. 86% is het met deze stelling eens. Dank voor de snelle antwoorden en vergeet niet om vragen te stellen via de chat.

Nogmaals, die beantwoorden we aan het einde van de presentatie. Dan gaan we nu naar het hoofdprogramma van onze presentatie, namelijk de analyse van die inhuur tarieven op basis van al die informatie die ons heeft verstrekt. Wat zien wij nou eigenlijk in de inhuur tarieven? En laten we beginnen met uitzendkrachten en gedetacheerden.

Precies, want dat is de grootste groep. De uitzendkrachten en gedetacheerden die via externe bureaus werden ingehuurd. De tarieven die bureaus vragen aan scholen die hebben verzameld en dat wordt vervolgens in deze grafiek ook duidelijk. Elke stip is één docent. Of elke stip is één tarief kan ik ook zeggen, wordt hier weergegeven. Nou, wat als eerste opvalt is een grote spreiding van ongeveer € 30 per uur tot € 160 per uur en het gemiddelde is zo'n € 95 per uur.

Dat tarief, die € 95, dat is inclusief btw. Ondanks dat scholen over het algemeen vrijgesteld zijn van BTW, moeten ze aan bureaus wel over dat uurtarief btw betalen. En de volgende groep, dat zijn de zzp'ers. Die zijn goed voor zo'n 9% van de inhuur. En ook hier zien we in de grafiek eigenlijk een grote spreiding van ongeveer € 25 per uur als laagste tarief tot bijna € 180 per uur.

Grote verschillen dus. En deze tarieven, moet ik er nog even bijzeggen, dat is dan exclusief BTW. Omdat ZZP'ers in het onderwijs wel vrijgesteld zijn, dus hoeven zij ook geen BTW te vragen over de tarieven. En dan hebben we nog een derde groep. Dat was voor ons ook even nieuw en dat zijn de ZZP ers die zich via externe bureaus laten inhuren.

Dus bureaus, uitzendbureaus, bemiddelingsbureaus. Die vragen eigenlijk bovenop het tarief een bemiddelingstarief. Het gemiddelde zien jullie in de grafiek is € 88 per uur voor deze docenten. Maar ook hier eigenlijk een hele grote spreiding, laat de grafiek ook zien. Dat bemiddelingstarief komt dus bovenop het tarief wat de ZZP'er vraagt. Daar zagen we eigenlijk ook hele grote verschillen in.

Soms €7,50 per uur tot wel €37,50 per uur en de gemiddelde lag daartussenin ongeveer op de €19,50 per uur. En daarover betalen scholen dan wel weer BTW. Over puur dat bemiddeling tarief.

In de analyse die we gedraaid hebben, hebben we ook gekeken of er misschien bepaalde vakken docenten met die bepaalde vakken geven, een hoger uurtarief geven of een lager uurtarief vragen. Wat zien wij?  Als we naar de vakken kijken, zien we dat grote verschillen?

Dat valt dus wel mee. De grafiek laat wel zien dat de kunstvakken met € 80 per uur lager liggen. Dat is een verzameling van vakken. Je ziet hier overigens niet alle vakken. Het is een selectie, maar de verschillen zijn eigenlijk niet zo heel groot. We zien wel voor economie, wiskunde, Nederlands, onderin de grafiek hogere tarieven per uur. Wiskunde en Nederlands daarvan zijn ook tekort vakken.

Dus we hebben ook gekeken. Zien we een verschil tussen enerzijds de tekort vakken en anderzijds de niet-tekort vakken. Voor tekort vakken, voor docenten die tekort vakken geven, worden wel hogere tarieven gevraagd. Maar de verschillen zijn niet heel groot, dus er komt geen sterk verband uit tussen tekorten enerzijds en de hoogte van tarieven.

Zijn er misschien wel regionale verschillen? Dat de tarieven per provincie verschillen. Dus dat je in Noord of Zuid-Holland meer betaalt voor een ingehuurde docent dan bijvoorbeeld in Zeeland?

We zien wel. Dat valt hier ook op. Limburg en Groningen, daar liggen de tarieven per uur iets lager met €74 en € 79. Maar over de andere provincies zijn de verschillen niet zo heel groot. We hebben overigens geen verklaring waarom nou in Limburg en Groningen de tarieven lager liggen. Wat wel belangrijk is, zijn de leraren tekorten. Die zijn hier ook.

Die spelen eigenlijk in elke provincie, dus je kan daar ook geen duidelijk verband leggen tussen een provincie met hogere tekorten en de hoogte van de tarieven. Wat we wel weten is de prognose van het lerarentekort. Dus wat OCW ook laat zien is dat dit in de komende tien jaar dat met 40% gaat toenemen. En die toename, die zal met name in de Randstad zijn.

Tijd voor de tweede stelling. U ziet hem weer in beeld. 'Mijn school onderhandelt over de tarieven'. De antwoorden zijn nee, nooit, Ja, soms of ja, altijd. We zijn heel benieuwd naar jullie antwoorden. Mijn school onderhandelt over de tarieven en ik zie liever de antwoorden binnenkomen. Ik zie al de helft zit zo Ja, wij onderhandelen altijd over de tarieven. Nee, zegt zo'n 20%.

Het blijft een beetje variëren en soms zegt 46% dus de definitieve uitslag is zo'n 30%. Zegt ja. Altijd. Zo'n 18% zegt nee en soms is 47%. Ook dit herkennen wij wel uit ons onderzoek. Voor sommige scholen is het soms gewoon niet mogelijk om te onderhandelen. Je hebt snel een docent nodig, iemand is ziek geworden. Ja, dan is het toch echt belangrijker om een docent voor de klas te hebben.

Maar ja, bij contractbesprekingen, zeker als je een aanbesteding doet, dan valt er wel degelijk te onderhandelen. En het is onze indruk. Dat zag je ook aan de variatie van de van de tarieven dat scholen misschien wel wat vaker kunnen onderhandelen.

Dan gaan we naar deze slide. We hebben een vergelijking gemaakt tussen een docent in loondienst en een gedetacheerde docent. Dat is belangrijk om te weten. Gedetacheerde docent die via een bureau bij een school aan de slag is gegaan. Wat zien we hier?

Dit zijn berekening van eigenlijk fictieve docenten. Wat we net zagen, waren alle tarieven die binnengekomen zijn en in facturen en contracten stonden. En hier hebben we gekozen voor die LB12 docent. De LB schaal. Daar vallen veel docenten in. We hebben gekozen om op dat punt, zoals Roel zei, die vergelijking te maken. Als je kijkt naar de docent in loondienst, de linkerkolom, dan komt dat uit op zo'n € 58 per uur en de rechterkolom de gedetacheerde docent via een extern bureau.

Die komt uit op zo'n € 113 per uur. Zoals jullie zien in het blauwe blok onderin het brutoloon. Dat is eigenlijk gelij. De tarieven zijn gebaseerd op de cao in het voortgezet onderwijs, maar de verschillen zitten met name in de bovenste drie blokken. Dus allereerst zie je daar in het roze de reserveringen in het grijs, de marge van zo'n bureau en in paars de BTW die over een tarief betaald wordt.

Die reserveringen, dat is eigenlijk onderdeel van het tarief en dat wordt tijdelijk opzij gezet door een bureau om later aan het aan de gedetacheerde docent terug te kunnen betalen. Bijvoorbeeld als er schoolvakanties zijn of feestdagen. Want in die periode kunnen bureaus niet factureren aan de school, maar moet een bureau wel zijn docent door kunnen betalen.

De marge van bureaus in het grijs dat daarbinnen vallen de bijvoorbeeld overheadkosten, personeel, marketing en ook een deel winst. En wij zagen behoorlijke verschillen in onze data tussen die marges. Het gemiddelde in deze opbouw is 25%, maar we zagen daar ook verschillen tussen de 15% en de 46%. Wat die marge van dat tarief is. En uiteraard de post btw die scholen dus ook aan bureaus moeten betalen.

Ja, want die BTW is eigenlijk gewoon een kostenpost voor scholen, omdat ze die verder niet kunnen verrekenen. Daar zit variatie tussen de tarieven, hebben we net laten zien. Tussen die documenten die jullie ons hebben opgestuurd, facturen en die contracten konden we ook zien wat de algemene voorwaarden zijn van van een heleboel bureaus. En ook daar zit nog wel wat variatie.

Kun je daar wat meer over vertellen?

Nou, die grote verschillen, die zien we met name wanneer scholen een docent in dienst willen nemen. Wanneer het goed bevalt. En daar is de volgende wet: de Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs belangrijk in. Met name artikel 9A, dat is een belemmeringsverbod. Dat wil zeggen dat een school voor een redelijke vergoeding zo'n docent die eerder ingehuurd werd, kan overnemen. Hoe bureaus in hun voorwaarden die redelijke vergoeding invullen.

Dat verschilt dus nogal. Soms is het een deel van het uurtarief voor de contractduur, voor de nog openstaande uren. En dat deel, dat verschilt tussen de 15% en de 38%. Dus wil een school zo'n ingehuurde docent overnemen, dan moeten zij naast het salaris van die docent ook nog voor een bepaalde tijd dat deel van het uurtarief betalen aan het bureau.

Wat we ook zagen is een eenmalig bedrag, ook wel boete genoemd, in de voorwaarden. En dat bedrag dat wisselt. Aan de onderkant zagen we € 18.000 tot €45.000 en dat is dus wat een school betaalt, willen zij zo'n ingehuurde docent overnemen. Eigenlijk is het dus wel goed om te benoemen. Het gaat niet alleen om de tarieven waar scholen over kunnen onderhandelen, maar ook over de voorwaarden.

Ja, het zijn immers algemene voorwaarden. Je kunt ook iets specifiekere voorwaarden opnemen. We gaan door naar de volgende stelling die luidt: 'Mijn school heeft goede ervaringen met externe bureaus' en de antwoorden zijn ja, nee of dat wisselt per bureau. Dus mijn school heeft goede ervaring met externe bureaus. De antwoorden zijn ja, nee wisselt per bureau. De antwoorden druppelen binnen.

Ook hier hebben we in gesprekken best wel wat over te horen gekregen. Ik herkende het wel. Verreweg de meeste van jullie geven aan dat het wisselt per bureau. In de gesprekken die wij voerden: ja, dat is het. Soms ligt het aan de docent, soms ligt het ook wel aan een bureau. Wij noemen geen namen van bureaus in ons rapport.

Dat is niet aan ons. Dat is niet de taak van de Algemene Rekenkamer. Ik denk dat jullie zelf wel weten welk bureau beter is dan een ander, maar wij noemen in ieder geval geen namen in het rapport. Dank voor het beantwoorden van deze stelling. Ja, dit herkennen jullie misschien wel. We gaan het toch even benoemen. 

Wat zijn nou redenen voor docenten om zich te laten inhuren? Dus waarom gaan ze niet gewoon allemaal in vaste dienst?

Ja, dat wisselt. Wij zien allereerst dat docenten aangeven dat een groei in salaris bij een school niet altijd mogelijk is. Soms kan een school gewoon simpelweg niet alle docenten een hogere schaal bieden vanwege de formatie. Maar een bureau kan soms wel een hogere schaal of trede bieden. Een ingehuurde docent, met name ook startende.

Die willen wel de financiële zekerheid hebben, bijvoorbeeld van een vast contract. Scholen die geven vaak bij een startende docent een tijdelijk contract, een jaarcontract. Maar een bureau kan vaker wel een vast contract bieden. Nou, diezelfde startende docent, als derde reden, die geeft aan soms nog te willen rondkijken bij meerdere scholen. En dat kan natuurlijk als zij in dienst treden bij een extern bureau.

Als vierde reden, met name de zzp ers, geven aan autonomie en flexibiliteit te willen wanneer ze werken. Hoeveel ze werken, maar ook in wat zij doen. Ze geven dan aan: 'ik wil vooral lesgeven, niet ook nog administratieve taken doen of mentor uitjes organiseren'. Uiteraard ook wat scholen noemen is dat die zzp'er. Als je eenmaal door wil groeien in salaris dat niet lukt, dit ook een reden is om voor zichzelf te beginnen.

Nou zijn wij de Algemene Rekenkamer, dus wij houden ook goed in de gaten waar het kabinet mee komt of wat er in de Kamer gebeurt. En nou viel ons oog op het concept wetsvoorstel strategisch personeelsbeleid. Het is een concept wetsvoorstel, maar wat zit er nog in de pijplijn aan wetgeving specifiek op die van inhuur docenten?

Nee, dit wetsvoorstel strategisch personeelsbeleid. Het belangrijkste daarin is die maximum aan 5%. Wat scholen dan nog mogen uitgeven aan externe inhuur 5% van de totale personeels uitgaven. In onze data-analyse hebben we ook gekeken hoe is die spreiding? En wij zien eigenlijk dat een kwart van de schoolbesturen nu boven die 5% aan inhuur zit. Uiteraard zitten daar wel verschillen in, maar een kwart zit nu boven die 5%.

Dit wetsvoorstel, dat zal de minister waarschijnlijk einde van het jaar naar de Tweede Kamer sturen. Maar het is natuurlijk de vraag hoe gaat het er precies uitzien? Komt die norm daarin? En hoe hoog zal die gesteld worden?

En het is ook de vraag welke minister dat wetsvoorstel naar de Kamer gaat sturen, want ze zijn ervan op de hoogte dat er een formatie aan de gang is. We gaan naar de laatste stelling. Die ziet u weer in beeld. 'Het is voor mijn school haalbaar om maximaal 5% van de personele uitgaven aan inhuur uit te geven'. Dus ja, is het haalbaar voor jullie?

Dus stel er komt zo'n wet en de minister zegt luistert is maximaal 5%, nou, dan redden we dat wel. Let wel dit het gaat hier om ondersteunend personeel en docenten. Dus de optelsom daarvan. Ik zie hier al een redelijke uitslag aftekenen. Zo'n 70% zegt eens wij kunnen prima onder die 5% blijven. 30% zegt oneens. Nou, we zagen al in het onderzoek dat een kwart boven de 5% nu al zit.

Dat komt hierbij in de buurt. Jullie zijn een heel representatief publiek. Dank voor de antwoorden dus. De uitslag is dat 70% wel denkt dat ze maximaal aan die 5% kunnen houden. Dank voor het reageren op de stelling. Hier ziet u alvast die QRcode die ik daarstraks heb aangekondigd. Als je daar met je camera op richt van je telefoon, dan kom je bij het rapport terecht.

Nogmaals, het staat ook op www.rekenkamer.nl. En dan ben ik nu heel erg benieuwd welke vragen jullie hebben gesteld tijdens deze presentatie. Ik zal de eerste ook even voorlezen. 'Het aandeel externe inzet in de afgelopen jaren zal sterk beïnvloed zijn door alle extra subsidies'. De tijdelijke subsidies zoals de NPO gelden dus. 'Is er dan wel sprake van een echte stijging? die NPO gelden?

Die NPO gelden, tijdelijk geld, heeft vaak ook wel tot tijdelijke inhuur geleid. Ja toch?

Absoluut Ja, want over het algemeen natuurlijk wordt inhuur ingeschakeld voor openstaande vacatures. Waar de tekorten zijn, voor verzuim, dus ziekte. Maar een derde reden, en ook goed dat jullie dat benoemen, is ook dat wij hoorden van heel veel scholen dat OCW zelf tijdelijke middelen, zoals het Nationaal Programma Onderwijs, ook zeker als effect kan hebben gehad dat er meer inhuur is geweest.

Soms waren middelen voor enkele jaren, maar vaak toch wel tijdelijk. Nu hebben we ook weer de subsidie versterking basisvaardigheden, dus dat kan eraan bijgedragen hebben. Het is natuurlijk niet mogelijk om één op één die euro te volgen, omdat het wordt toegevoegd aan de lumpsum vaak. Maar als reden voor toename inhuur zien we dat zeker goed.

Tweede vraag krijgen we binnen van Thomas. De reserveringen worden opgenomen als verschil. Ik zal het plaatje erbij halen. Even kijken, dat gaat om dit plaatje. Dit zijn de reserveringen hier en de vraag is of we dat wel als verschil kunnen aanmerken tussen een docent in loondienst. Volgens mij is het antwoord daarop ja, want in feite worden de vakanties van een docent in het uurtarief verwerkt.

Zie ik dat goed?

Ja, het is inderdaad maar net welk perspectief je hanteert. Wij hebben gezegd wat zijn scholen kwijt op uurbasis. In die zin is het dus onderdeel van het uurtarief wat scholen betalen aan externe bureaus, hun eigen docenten. Die betalen ze uiteraard ook elke maand door. Als je dit over een heel jaar zou vergelijken, dan is het wat lastiger te zeggen, omdat dan een school natuurlijk niet hoeft te betalen voor zo'n ingehuurde docent in de vakantieperiode, maar wel zijn eigen docent doorbetaald.

Dus wij hebben gezegd het perspectief is de school en we kijken naar een uurtarief en dan nemen we hem mee.

Ja, dat is in feite ja, die reservering. In het uurtarief is het opgenomen. Ik hoop dat we daar duidelijk genoeg in zijn. En anders: lees het rapport na. Daar staat alles echt goed uitgelegd. We hebben een volgende vraag: 'Wat is nu jullie advies aan de minister van Onderwijs en de politiek? En moeten zij hier iets mee doen?' Nou, we hebben aan het begin aangegeven dat wij in dit rapport de feiten op een rij hebben gezet, dus we geven geen adviezen door in aanbevelingen.

Dat doen we in andere rapporten wel, maar nee, we geven geen advies. De minister heeft wel gereageerd. Die was volgens mij wel blij met ons rapport en het inzicht.

Ja, want dat was natuurlijk ons doel. We merkten hier is gewoon geen informatie over, dus dat doel hebben we zeker wel bereikt. Met het inzicht geven in de hoogte van die tarieven. We laten ook zien dat de verschillen heel groot zijn, dus dat is natuurlijk ook aan scholen, aan u, dat daarin zaken mogelijk zijn.

We doen geen aanbevelingen, maar we hopen wel dat deze inzichten toch bijdragen aan in ieder geval bijvoorbeeld verbetering van beleid.

Ja, ook de reactie van de minister staat op de website. Niet in het rapport, maar wel op onze website. Die kun je nog even nalezen. Hebben we nog een volgende vraag? Ja, even kijken. 'Een ZZP'er kan geen docent worden, want dan is er sprake van een dienstverband volgens de Belastingdienst.' Ja, dat gaat om schijnzelfstandigheid. Ook daarover gaan op dat punt gaan wij ook in.

In ons rapport is er niet per definitie sprake van schijnzelfstandigheid als een zzp'er ingehuurd wordt door een school of niet? Dat is een vraag die we ook tijdens het onderzoek wel van scholen hoorden.

Ja, het is eigenlijk een een grijs gebied, inderdaad. Is er wel of niet sprake van werkgeversgezag. Dus vanuit de school richting de docent. Dat is een lastige. Wij zien wel dat daar ook de minister van SZW in dit geval, bezig is met een nieuw wetsvoorstel. Dat heeft iets minder haast dan het andere wetsvoorstel, strategisch personeelsbeleid, waar we op ingingen.

Dit andere wetsvoorstel zal in 2026 op zijn vroegst in dienst of in werking treden. Daarin lijkt het erop neer te komen, ook al is dat ook nog een wet die in de maak is, dat de regels wat strenger worden. Dan is nog een tweede of de Belastingdienst daar ook op handhaaft. Op dit moment gebeurt dat niet, maar ook dat als de nieuwe wet in werking zal treden, dan kan dat veranderen.

Ja, eigenlijk is het nu een beetje een grijs gebied. Dat is het eerlijke antwoord en een verduidelijking van dat grijze gebied. Daar is de minister van Sociale Zaken dus mee bezig. Ik kijk nog even. Hebben we nog meer vragen?

'Wat kunnen wij doen als docenten niet in vaste dienst willen komen?' Hoe? Dat vind ik dan best een lastige vraag. Ja, want we hebben in gesprekken wel hoorde ook van scholen die juist proberen om zoveel mogelijk docenten in vaste dienst te nemen, is dat ze toch proberen om een mate van flexibiliteit te bieden in hun werkzaamheden.

Dat is ook wel iets wat we hoorden van ja van die nee van scholen hoorde dat dat een manier is om om om docenten in vaste dienst te nemen. En een ander punt is ook gewoon een startende docent in vaste dienst nemen. Dat kan ook helpen. 

Ja. We hoorden ook wel dat het uitmaakt hoe groot je als school schoolbestuur bent, hoeveel scholen je onder je hebt. Maar we hoorden ook echt voorbeelden van scholen die juist een soort flexibele pool hanteerden en ook dachten: er is altijd wel op één van mijn scholen bijvoorbeeld een wiskunde docent nodig. En ik zou ook echt aanraden: probeer te kijken, zeker ook met de redenen die wij in ons rapport hebben genoemd.

Waarom willen docenten zich laten inhuren? Wat zit daar misschien achter? Financiële redenen zijn er één, maar flexibiliteit kan uiteraard een andere zijn.

Ja, dit is een leuke vraag die we hier zien. 'Als er minder wordt ingehuurd komt er minder BTW binnen bij het Rijk'. De vraag is of dat juist is. 'En als dat zo is, kan dit voordeel niet naar het onderwijs?' Wat we steeds hebben gezegd. Dus die BTW is voor jullie gewoon een kostenpost en we hebben het niet verder onderzocht.

We hebben her en der wel gehoord dat de belastingdienst eigenlijk gewoon niet zoveel zin heeft om uitzonderingen te maken specifiek voor het onderwijs. Het inhuren van een docent, zo'n bureau. Het is gewoon dienstverlening, dus daar hoort iedereen BTW over te betalen. Maar het is wel fors, het is 21% dat gewoon bovenop de uurtarieven komt.

Dat is best veel.

Ja. En komt het bij het Rijk? Dat is juist. Maar het komt uiteraard ook bij het Rijk vandaan, want het wordt door scholen betaald. Het is publiek geld.

Ja, kijk, we gaan afronden met de laatste vraag en die luidt 'Wordt de presentatie later nog gedeeld?' Sterker nog, deze presentatie blijft twee weken online staan, dus die link die jullie hebben gekregen, die kun je nog twee weken bekijken. Daarna halen we hem offline. Ik weet niet zeker of we hem dan nog op de website zetten. Misschien wel.

Daar komen we dan op een later moment nog wel op terug. Ja, dan wil ik u eigenlijk gewoon bedanken voor uw aandacht. Wij vonden het leuk om dit te doen. Absoluut ja. Nogmaals heel veel dank voor het toesturen van al die facturen. Het heeft ons wel veel werk opgeleverd, maar het was leuk om te doen. We zijn blij met jullie aandacht en fijne dag allemaal!

Dank jullie wel!