Normen luchtkwaliteit: veel landen in Europa voldoen er niet aan
De internationale en Europese normen voor luchtkwaliteit blijken door veel landen in Europa niet te worden gehaald. Ook doen regeringen vaak te weinig om de lucht schoner te krijgen en zo de gezondheid van hun inwoners te bevorderen. Dat leert gezamenlijk onderzoek van 14 Europese rekenkamers, waaronder die van Nederland. Alleen Estland voldeed aan alle EU-normen.
Naast de nationale rekenkamers uit 14 Europese landen deden ook Israël en de Europese rekenkamer mee aan het onderzoek naar luchtkwaliteit. De rekenkamers sloegen de handen ineen om na te gaan in hoeverre de landen beleid voeren om de luchtkwaliteit te verbeteren.
Grote verschillen tussen landen
Uit het gezamenlijke onderzoek blijkt dat er grote verschillen zijn tussen de vijftien landen waarvan de rekenkamers meededen. De uitersten zijn Estland, dat aan alle normen voldoet, en Polen en Bulgarije, die nu door de Europese Commissie gedaagd zijn voor het Europese Hof van Justitie, omdat deze EU-lidstaten al langere tijd niet aan de normen voldoen.
| EU-landen | Bulgarije, Estland, Hongarije, Nederland, Polen, Roemenië, Slowakije, Spanje |
|---|---|
| Kandidaat EU-landen | Albanië, Republiek Macedonië |
| Europese landen | Georgië, Kosovo, Moldavië, Zwitserland |
| Overig | Israël, Europese rekenkamer |
Het internationale rapport van de deelnemende rekenkamers is gebaseerd op nationale onderzoeken in alle deelnemende landen en in de EU als geheel. Voor Nederland was dat het onderzoek van de Algemene Rekenkamer naar de resultaten van maatregelen uit het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit. Daaruit bleek dat de luchtkwaliteit licht was verbeterd, maar dat de minister waarschijnlijk meer had kunnen bereiken.
Zie onderzoek:
-
Resultaten verantwoordingsonderzoek 2017 Ministerie van Infrastructuur en Milieu
-
Resultaten verantwoordingsonderzoek 2016 bij het Ministerie van Infrastructuur en Milieu
EU-richtlijn
De Europese Unie stelde in 2008 grenswaarden vast voor een groot aantal vervuilende stoffen in de lucht. Belangrijke zijn: fijnstof (energieverbruik, verkeer), stikstofoxiden (verkeer), zwaveldioxide (verbranding van kolen). Lidstaten werden verplicht om de luchtkwaliteit in kaart te brengen, hierover te rapporteren aan het Europese milieuagentschap en plannen te maken om daar waar de normen overschreden worden de lucht schoner te maken. Als lidstaten de richtlijn niet volgen, kan de Europese Commissie optreden. In het uiterste geval kan de Commissie naar het Europees Hof van Justitie stappen.
Voortijdige sterfte
Van alle milieuvervuilingen is vieze lucht wereldwijd de grootste veroorzaker van gezondheidsproblemen. De Europese rekenkamer rapporteerde in september 2018 dat er in de EU elk jaar 400.000 mensen vroegtijdig overlijden als gevolg van luchtvervuiling. Maatregelen van de EU hiertegen hebben niet het gewenste resultaat opgeleverd, aldus de Europese rekenkamer. Het probleem van luchtvervuiling is ook wereldwijd in kaart gebracht. De World Health Organization (WHO) heeft in het najaar van 2018, tijdens de eerste internationale conferentie over luchtverontreiniging en gezondheid, bekendgemaakt dat één op de negen sterfgevallen in de wereld te herleiden is naar vervuilde lucht.