Resultaten verantwoordingsonderzoek 2022 Ministerie van Defensie

Onze conclusies

Het Ministerie van Defensie zet zich in voor (inter)nationale vrede en veiligheid. Die grondwettelijke taak heeft opnieuw politieke en maatschappelijke belangstelling gekregen door de oorlog in Oekraïne. Voor de krijgsmacht was 2022 een jaar van verandering. Een jaar met historische investeringen, maar ook met hoge verwachtingen. Dat vraagt om een nieuwe manier van denken en doen, en om anders handelen en (samen)werken. De Algemene Rekenkamer concludeert dat het ministerie nog steeds kampt met problemen in de bedrijfsvoering. Dit belemmert de minister bij het uitvoeren van de 3 hoofdtaken van de krijgsmacht.

Bedrijfsvoering moet verder verbeteren

De bedrijfsvoering van het ministerie kent langdurige problemen. Dit komt deels door de keuzes uit het verleden. Maar ook nieuwe investeringen en de toenemende vraag naar inzet van de krijgsmacht verhogen de druk op de defensieorganisatie. Daardoor worden de gevolgen zichtbaar van problemen die al jarenlang spelen. Voorbeelden daarvan zijn tekortkomingen in het vastgoed-, inkoop- en munitiebeheer. We signaleren daarnaast dat commandanten steeds meer verantwoordelijkheden toebedeeld krijgen en dat onnodige bureaucratie binnen de defensieorganisatie de bedrijfsvoering bemoeilijkt.

De minister van Defensie zal verder moeten investeren in een toekomstbestendige bedrijfsvoering. Dat betekent onder andere dat de bedrijfsvoering kan meebewegen met veranderende omstandigheden. Dat vraagt om meer focus op de lange termijn, ook als de verwachtingen op korte termijn hooggespannen zijn. De minister heeft in 2022 op een aantal terreinen verbeteracties ingezet, ondanks de geopolitieke context waarin een land aan de grens van het NAVO-grondgebied is aangevallen. We moedigen de minister aan om de kwaliteit van de bedrijfsvoering en het interne toezicht verder te blijven verbeteren.

Beveiliging van militaire objecten niet op orde

Dat langdurige problemen in de bedrijfsvoering gevolgen hebben voor de krijgsmacht zien we bijvoorbeeld bij de beveiliging van militaire objecten. We constateren dat de militaire objecten die het zwaarst beveiligd horen te zijn, dat in de praktijk niet zijn. Verouderde gebouwen, ernstig vertraagde elektronische systemen en een (te) laag veiligheidsbewustzijn bij defensiepersoneel spelen hierbij een rol. Als de zwaarst beveiligde militaire objecten beschadigd of ontvreemd worden, kan dit (zeer) ernstige gevolgen hebben voor de veiligheid of andere zwaarwegende belangen van de staat of zijn bondgenoten. Ook kunnen de operationele gereedheid en inzetbaarheid van de krijgsmacht hieronder lijden. Dit is zorgelijk omdat op de defensielocaties op dit moment een verhoogd niveau van waakzaamheid geldt.

Financieel oordeel bij het Jaarverslag 2022 van het Ministerie van Defensie