Resultaten verantwoordingsonderzoek 2020 Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en Diergezondheidsfonds

Onze conclusies

De minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) is vaak druk met crisesmanagement: stikstofcrises, ruiming van zieke dieren, blokkades van boeren en acties van dierenbelangenorganisaties. Vorig jaar kwam de coronacrisis daar bij: bedrijven vroegen om steun en met corona besmette nertsen moesten geruimd worden. Tegelijkertijd wil de minister met de sector de omslag maken naar kringlooplandbouw en moet ze klimaatdoelen halen. Dat vereist een langetermijnkoers. Aan die koers houdt ze niet altijd vast. Sommige sectoren moeten aan strenge milieuvoorwaarden voldoen, andere sectoren niet. In § 4.5.4 gaan we daar verder op in.

Kritischer kijken naar fiscale regelingen

Gegeven alle actuele en acute vraagstukken is er weinig gelegenheid om kritisch naar oude regelingen te kijken. Een voorbeeld hiervan is de landbouwvrijstelling in de inkomsten- en vennootschapsbelasting. Deze vrijstelling had tot 2001 een fiscaal doel, maar sinds de wijziging van het inkomstenbelastingstelsel in dat jaar is het fiscale doel komen te vervallen. De landbouwvrijstelling is dus al 20 jaar een instrument zonder duidelijk doel. In § 5.1 gaan we hier verder op in. Overigens zien we rijksbreed een veelheid aan fiscale instrumenten, waarvan bovendien de effectiviteit niet zonder meer vaststaat. In de Staat van de rijksverantwoording 2020 en in het rapport bij het jaarverslag van het Ministerie van Financiën gaan we op dat bovenliggend probleem in.

Grotere afhankelijkheid van IT

De bedrijfsvoering in 2020 heeft onder druk gestaan door het met spoed opstellen en uitvoeren van de verschillende coronacrisismaatregelen. Dat dit beheerst is gebeurd, is een compliment waard. Wij hebben geen grote tekortkomingen geconstateerd, maar doen wel een aantal aanbevelingen. De afhankelijkheid van IT is groter geworden. Daarom is het belangrijk om de beheersmaatregelen rond de IT-systemen op orde te brengen. Ook vragen we aandacht voor het controlebeleid voor het vergoeden van varkensrechten in het kader van de Subsidieregeling sanering varkenshouderijen. In § 5.2 gaan we in op de opzet en eerste resultaten van deze regeling.

Parlement tijdig informeren

In dit rapport bij het jaarverslag van de minister concluderen we dat de uitgaven in 2020 in het algemeen zijn gedaan volgens de eisen en voorwaarden die hiervoor gelden. Dit geldt helaas niet voor de aangegane verplichtingen. De minister vergat de Eerste Kamer tijdig te informeren over de steun aan de sierteelt, fritesaardappelensector, visserij en aquacultuur. Een minister mag alleen in een uitzonderlijke situatie nieuw beleid in uitvoering nemen, vooruitlopend op autorisatie daarvan door het parlement via een suppletoire begroting. Dat doet hij door met een brief aan beide Kamers der Staten Generaal zijn voornemen aan te kondigen (art 2.27 CW). Wij controleren of dat is gebeurd en zo niet, dan spreken we van een onrechtmatige verplichting en/of uitgave.

Financieel oordeel