Verslag van werkzaamheden 2019
Ons land verkeert met vele andere landen in bijzondere omstandigheden. Het kabinet heeft diverse maatregelen moeten treffen, en vele organisaties ondervinden de consequenties. De Staten-Generaal hebben hun werkzaamheden daarop aangepast en ook de Algemene Rekenkamer moet de activiteiten op aangepaste wijze vormgeven.
Desalniettemin presenteert de Algemene Rekenkamer vandaag digitaal haar Verslag van werkzaamheden over 2019. We bieden in dit Verslag om te beginnen een overzicht aan van onze gepubliceerde onderzoeken. Daarnaast presenteren we een bloemlezing van andere activiteiten die de Algemene Rekenkamer het afgelopen jaar heeft ondernomen. Bij een aantal onderzoeken en activiteiten staan we wat uitvoeriger stil. Met ons Verslag van werkzaamheden voldoen we aan de wettelijke verplichting om voor 1 april een verslag van werkzaamheden aan te bieden aan de Staten-Generaal.
Aanvullend op dit Verslag van werkzaamheden zullen wij op Verantwoordingsdag (de derde woensdag van mei) het geïntegreerde Verslag van de Algemene Rekenkamer over 2019 presenteren. Daarin gaan wij naast onze publicaties ook in op onze bedrijfsvoering. Dan hebben we in het geïntegreerde Verslag de blik naar voren gericht: op de ontwikkeling van de strategie voor de periode 2021–2024, waarin we verder zullen werken aan onze missie om met onze werkzaamheden het presteren en functioneren van de rijksoverheid te helpen verbeteren.
Hoe kijken we terug op 2019?
In 2016 presenteerden wij onze strategie, getiteld Inzicht als basis voor vertrouwen. Deze strategie was het startpunt voor een andere manier van werken van onze organisatie. We wilden meerjarig onderzoek doen naar beleidsthema’s met een groot financieel belang, zoals de premiesector Zorg en Sociale Zekerheid. We wilden nadrukkelijker dan voorheen inzicht bieden in publieke geldstromen. Daarnaast wilden we nieuwe onderzoeksmethoden verkennen en zoeken naar synergie met voor de Algemene Rekenkamer nieuwe disciplines, van data-analyse tot en met psychologie.
Om deze ambities vorm te geven hebben we vanaf 2016 meerjarige onderzoeksprogramma’s opgezet. Ook hebben we een eigen datahub ontwikkeld, die het mogelijk maakt om beter onderzoek te doen door analyse van grote databestanden.
In 2019 werden de resultaten van de nieuwe manier van werken goed zichtbaar. Een brede waaier van onderwerpen heeft het afgelopen jaar onze aandacht gekregen, van infrastructuur tot media. Ook hebben we stappen gezet naar geïntegreerde verslaglegging.
Aantal rapporten in 2019 groter dan in 2018 en 2017
Wat hebben we in 2019 onderzocht?
Publicaties
In 2019 hebben we 57 publicaties uitgebracht: 40 onderzoeksrapporten, 2 webdossiers en 15 brieven aan de Tweede Kamer.
Van de 40 onderzoeken waren er 20 voor het Verantwoordingsonderzoek 2018. Jaarlijks publiceren we in mei ons Verantwoordingsonderzoek (VO), bestaande uit een reeks rapporten waarin we het presteren van de rijksoverheid beoordelen. Elk VO-rapport behandelt een hoofdstuk uit de rijksbegroting van het voorgaande jaar. Naast de 20 Verantwoordingsonderzoeken publiceerden wij het overkoepelende rapport Staat van de rijksverantwoording en het Rapport bij de Nationale Verklaring 2019.
In ons Verslag van werkzaamheden 2019 lichten we 6 onderzoeken uit:
- Cybersecurity en vitale waterwerken
- Datagedreven selectie van aangiften door de Belastingdienst
- Aanpak mestvervuiling veehouderij
- Ouderdomsregelingen ontleed
- Hilversum in beeld
- Onderhoud van het hoofdvaarwegennet
Wat waren in 2019 onze samenwerkingsactiviteiten?
We hebben in 2019 op verschillende manieren samengewerkt met onze zusterinstellingen.
- Gezamenlijk onderzoek naar afwikkeling banken
In 2019 hebben we samengewerkt met de rekenkamers van Duitsland, Estland, Finland, Oostenrijk, Portugal en Spanje aan een onderzoek naar de resolutie van banken (oftewel: het op een gecontroleerde en zorgvuldige manier afwikkelen van een bank die dreigt om te vallen). Het gezamenlijke rapport wordt in 2020 gepubliceerd.
- Samenwerking met partnerlanden in de Arabische regio
Sinds 2016 hebben we een samenwerkingsverband – het zogenoemde Sharaka-programma – met rekenkamers uit Algerije, Irak, Jordanië, Marokko, de Palestijnse gebieden, Tunesië en recent ook Soedan. Doel van het programma is de rekenkamers te versterken en daarmee bij te dragen aan een goed werkend openbaar bestuur en financieel beheer in deze partnerlanden.
- Samenwerking bij doelmatigheidsonderzoek naar Afrikaanse olie- en gasindustrie
Sinds 2018 werken we samen met AFROSAI-E (de Afrikaanse organisatie voor Engelstalige rekenkamers) en de rekenkamers van respectievelijk Tanzania, Kenia en Mozambique. Doel van dit project is om de kwaliteit en impact van doelmatigheidsonderzoeken naar de olie- en gasindustrie te vergroten. Het programma loopt tot en met 2020.
- Samenwerking met kiesgroeplanden
Wij verlenen al vele jaren technische assistentie aan onze zusterinstellingen in de zogenaamde ‘kiesgroeplanden’. Dit zijn landen die Nederland vertegenwoordigt in het bestuur van het Internationaal Monetair Fonds, de Wereldbank en de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling. Onze activiteiten passen in het beleid van de minister van Financiën om deze landen te assisteren bij hun hervormingsprocessen.
- In Moldavië werkten we in 2019 aan de institutionele ontwikkeling van de rekenkamer, met name aan de onderzoeksaanpak en de contacten met externe belanghebbenden.
- De rekenkamer van Georgië kreeg in 2019 ondersteuning van ons bij het verder ontwikkelen van de interne kwaliteitscontroles.
Koepelorganisaties
De Algemene Rekenkamer is ook actief in diverse internationale koepelorganisaties:
- EUROSAI (de vereniging van vijftig nationale rekenkamers in Europa);
- het Contactcomité (het overlegorgaan van de presidenten van rekenkamers van EU-landen en de Europese Rekenkamer); en
- INTOSAI (de vereniging van nationale rekenkamers wereldwijd).