Resultaten verantwoordingsonderzoek 2021 Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Onze conclusies

Door corona moesten basisscholen dicht. Kinderen liepen daardoor vertragingen op bij het leren. Om dat tegen te gaan heeft de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in 2021 het Nationaal Programma Onderwijs (NP Onderwijs) opgezet met als belangrijkste doel het inlopen van de leervertragingen. Onder dit programma worden via verschillende regelingen miljarden euro’s uitgegeven. We zijn kritisch over de door ons onderzochte aanvullende bekostiging van basisscholen. Ook zijn we kritisch over het beleid om misbruik en oneigenlijk gebruik bij subsidies tegen te gaan.  

Resultaat van extra geld niet duidelijk

De minister heeft de doelen van het NP Onderwijs onvoldoende duidelijk gemaakt. Daarom zal hij na afloop van het programma niet kunnen beoordelen of deze grote investering in het onderwijs het gewenste effect heeft gehad. We vinden het zorgelijk dat miljarden aan publiek geld worden uitgegeven aan een programma waarbij het behalen van de doelen nooit beoordeeld zal kunnen worden. We raden de minister aan bij toekomstige investeringen in het onderwijs duidelijke doelen met meetbare indicatoren op te stellen. 

NP Onderwijs-geld had beter kunnen worden ingezet 

De inzet van het extra geld kende een aantal problemen. Als eerste heeft de minister in 2021 de indruk gewekt dat scholen het geld binnen 2,5 jaar moesten uitgeven. Maar scholen mogen volgens de wet zelf beslissen hoe en wanneer ze het geld van de aanvullende bekostiging uitgeven. Er zijn scholen die het geld liever over een langere periode hadden uitgegeven zodat ze het geld naar hun mening beter hadden kunnen besteden Daarnaast hadden scholen last van het lerarentekort. Hierdoor was het, vooral voor achterstandsscholen, moeilijk om extra leraren aan te nemen voor het wegwerken van de leervertragingen. 

M&O-beleid bij sommige subsidies aan onderwijsinstellingen ontoereikend

Scholen kregen niet alleen aanvullende bekostiging, ze konden ook subsidies aanvragen. De minister moet controleren of scholen het subsidiegeld volgens de regels uitgeven om misbruik en oneigenlijk gebruik (M&O) tegen te gaan. In 2021 is het M&O-beleid bij sommige subsidies aan onderwijsinstellingen ontoereikend. Dat geldt onder andere voor 2 omvangrijke subsidieregelingen van het NP Onderwijs. Van € 691 miljoen is onzeker of de scholen dit volgens de regels hebben uitgegeven. 

Gegevens in computers van DUO kwetsbaar

DUO is de uitvoeringsorganisatie van het Ministerie van OCW. Deze organisatie geeft geld aan de scholen en regelt de studiefinanciering van studenten. Daarom heeft DUO veel gegevens van scholen en studenten in zijn computers. Het is belangrijk dat DUO deze gegevens goed beheert en computersystemen blijven functioneren. We constateren daarbij tekortkomingen. Hierdoor is de organisatie kwetsbaarder voor hackaanvallen van binnenuit. We noemen het IT-beheer daarom een onvolkomenheid. 
Tegelijk blijft de onvolkomenheid voor autorisatiebeheer bij DUO staan. Medewerkers hebben niet altijd de juiste rechten in systemen. Hierdoor bestaat bijvoorbeeld het risico dat medewerkers zonder de juiste rechten vertrouwelijke gegevens inzien of wijzigingen doorvoeren. DUO boekt hierin voortuitgang, maar is nog niet op het gewenste niveau. 

Financieel oordeel bij het Jaarverslag 2021 van het Ministerie van OCW

Onvolkomenheden bij Ministerie van OCW (VIII)