Resultaten verantwoordingsonderzoek 2022 Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Onze conclusies

Met een subsidie geeft de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap geld voor een speciaal doel. Bijvoorbeeld aan scholen om basisvaardigheden van leerlingen te verbeteren of gemengde brugklassen te vormen. Of aan cultuurinstellingen om artiesten in te huren voor festivals of kunstevenementen. We zijn kritisch over de manier waarop de minister voorwaarden stelt en handhaaft bij subsidies die hij geeft aan scholen.

M&O-beleid ontoereikend

Als de minister een subsidieregeling maakt, moet hij inschatten hoe groot het risico is dat het geld niet volgens de subsidievoorwaarden wordt uitgegeven. Het is belangrijk om te controleren of aan de subsidievoorwaarden wordt voldaan, zodat misbruik en oneigenlijk gebruik (M&O) kan worden beperkt. Hoe hoger het risico, hoe meer er gecontroleerd moet worden. Voor de subsidies Verbetering basisvaardigheden,
School en omgeving en Heterogene brugklassen is de risicoanalyse nog niet goed. Ook het controlebeleid is nog niet altijd voldoende uitgewerkt.

Gelijktijdig toekennen en vaststellen van onderwijssubsidies wringt

Scholen worden gecontroleerd door accountants en de inspectie. De minister is bekend met de scholen. Voor de minister is dit voldoende om de risico’s dat scholen zich niet houden aan de subsidievoorwaarden laag in te schatten. Om die reden stelt hij de subsidie vast op het moment dat hij deze verstrekt: de subsidie is dan meteen definitief. Maar of de ontvanger zich houdt aan de voorwaarden van de subsidie wordt pas achteraf gecontroleerd. We vinden het niet gewenst dat OCW deze subsidies al direct vaststelt op het moment dat nog niet zeker is dat subsidievoorwaarden zijn nageleefd.

Geen controle op eerlijk belonen in de cultuursector

De minister wil dat kunstenaars en artiesten beter betaald krijgen. Voor dat doel gebruikt hij in de cultuursector onder andere de subsidievoorwaarden. Culturele instellingen moeten een code voor eerlijke betaling onderschrijven wanneer ze een subsidie aanvragen. Dit heeft geholpen mensen in de sector ervan bewust te maken dat het nodig is om eerlijker te belonen. Maar dat ze zich ervan bewust zijn alleen is niet genoeg. Hiervoor is de komende jaren meer nodig.
We beoordelen het beleid van de minister als toereikend. Maar we merken op dat aanvragers van subsidie om aan de voorwaarde te voldoen alleen hoeven aan te vinken dat ze het eens zijn met de code. Dat wil niet zeggen dat ze de code ook toepassen. Er zijn structurele knelpunten die eerlijk belonen binnen de sector bemoeilijken.
Die moeten nog worden aangepakt.

Financieel oordeel bij het Jaarverslag 2022 van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap