Terug in hotel Metropol en andere ontmoetingen
Weblog
De Amerikaanse bestseller ‘A Gentleman in Moscow’ speelt zich af in het Rusland van net na de revolutie van 1917. Graaf Rostov ontsnapt aan de kogel. Maar hij krijgt in 1922 van een tribunaal van bolsjewieken huisarrest in een groot hotel, het Metropol hotel. Om de hoek bij het Rode Plein. Het is al na middernacht als ik samen met de secretaris van de Algemene Rekenkamer, Cornelis van der Werf, arriveer in het Metropol hotel. Gelukkig is het geen 1922. Er wacht ons geen bolsjewistisch tribunaal.
We zijn hier voor de driejaarlijkse internationale conferentie van nationale rekenkamers, INCOSAI. We worden wel een beetje ongemakkelijk als president Poetin ons congres welkom komt heten. De Nederlandse relatie met Rusland is helaas niet goed. Volgens de organisatie zijn er 169 rekenkamers present. Van Armenië tot Zambia, ze zijn er allemaal. Naast het verplichte huiswerk (stemmen over audit standaarden) is het vooral een gelegenheid om heel veel rekenkamers in een paar dagen te kunnen spreken.
Wat opvalt is dat het officiële programma gedomineerd wordt door discussies over de rol van data in ons werk. Een groot aantal van de rekenkamers past nu data-analyse toe in het werk, waar dat een paar jaar geleden nog anders was. De wereld verandert en de rekenkamer-wereld verandert mee. Naast het officiële programma heb ik in twee dagen ruim 12 ‘side-meetings’ met andere rekenkamerbestuurders. Zoals met die uit Australië, Nieuw-Zeeland, India, China, Chili, Soedan, Tunesië, Finland, Indonesië, Canada, de VS en Portugal. Dit is nog naast al die andere informele gesprekken met onder meer de rekenkamers van Hong Kong, Noorwegen, Denemarken, België, het Verenigd Koninkrijk, Brazilië, Israël, Estland - en ik vergeet er nu vast nog een paar.
Met een aantal van deze rekenkamers spreken we opnieuw over de mogelijkheden van de digitale data revolutie. We willen ook een beeld krijgen wat ze concreet doen. Zo zijn we onder de indruk van het werk van de rekenkamers van Indonesië en India in deze eeuw van Azië. Het leidt tot een gevoel van urgentie. Er is geen reden tot zelfgenoegzaamheid. Ook de Algemene Rekenkamer moet verder aan de bak. ‘We have to change to stay the same’, zei toenmalig president Saskia Stuiveling van de Algemene Rekenkamer al.
De Chileense Rekenkamer maakt op een andere manier indruk: ze proberen op allerlei manieren burgers bij hun onderwerpselectie en audit-werk te betrekken.
We worden een beetje uitgelachen als we Australië en Nieuw-Zeeland vragen welke nadelen van een baten-lastenstelsel ze ondervinden (‘there are none’). Waarom zou je maar 1 plaatje van je financiële situatie willen hebben (kas) als je er ook 2 of 3 kunt krijgen, zo vragen ze ons. Hoe houden jullie dan zicht op de vermogenspositie van de staat, vragen ze vervolgens meesmuilend. We hebben geen goed antwoord.
Met de rekenkamer van Soedan spreken we over de huidige situatie in het Afrikaanse land. We hadden begin dit jaar onze bilaterale samenwerking opgeschort toen de noodtoestand in Soedan werd uitgeroepen. Nadat de militairen president Bashir verwijderden werd deze zomer een akkoord bereikt met de demonstranten: een civiele regering met een soevereine raad waar de militairen nog de helft van de zetels bezetten. Door deze ontwikkeling kunnen we nu onze samenwerking weer oppakken. Er is volgens de Soedanese rekenkamer een hervormingsgezinde minister van Financiën benoemd. Juist nu, net na de machtswisseling in Sudan, kan de ruimte voor het wezenlijk verbeteren van het beheer van publieke financiën groot zijn. We spreken af zo snel mogelijk weer van start te gaan.
De Russische Rekenkamer heeft het INCOSAI-congres vlekkeloos georganiseerd. In de avond worden we uitgenodigd in het Bolshoi theater voor een uitvoering van het ‘Zwanenmeer’. We kunnen alleen maar vaststellen dat de uitvoering ruim voldoet aan de internationale ballet-standaarden.
Graaf Rostov werd in 1922 veroordeeld tot levenslang in het Metropol hotel. In 2019 mag ik het Metropol gelukkig na drie dagen alweer verlaten.