Resultaten verantwoordingsonderzoek 2021 Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Onze conclusies

In 2020 tekenden we bezwaar aan vanwege ernstige tekortkomingen in het financieel beheer van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Goed financieel beheer betekent dat het geld volgens de wet- en regelgeving wordt uitgegeven en dat achteraf goed wordt verantwoord waar het geld aan is besteed. In 2021 heeft het ministerie zich serieus ingespannen om het financieel beheer te verbeteren, maar de problemen zijn nog steeds ernstig. In totaal was ruim € 4,1 miljard van de in 2021 aangegane verplichtingen onrechtmatig of onzeker. Bij de uitgaven was dit bijna € 2,0 miljard. Dit is zowel absoluut als relatief lager dan in 2020, maar desondanks nog steeds te hoog. De minister heeft nu zicht op welke problemen er zijn. Voor de toekomst is structurele versterking van het financieel beheer noodzakelijk.

Er is verbetering, maar het financieel beheer schiet nog ernstig tekort

Het Ministerie van VWS heeft in 2021 opnieuw een zwaar jaar achter de rug vanwege het bestrijden van de coronacrisis. Er lag grote druk op het ministerie om te zorgen voor onder meer snellere vaccinaties en grootschalig testen. De minister moest daarom snel veel extra geld uitgeven aan de bestrijding van corona, nog meer dan in 2020. We constateren dat de minister dit geld niet altijd volgens de regels heeft uitgegeven. Bijvoorbeeld door bestellingen rechtstreeks bij 1 leverancier te doen zonder de noodzaak hiervan voldoende te onderbouwen. Het doel van die regels is dat er niet te veel geld wordt betaald voor de goederen of diensten en dat alle bedrijven een eerlijke kans krijgen. Het ministerie kon vaak ook niet bewijzen dat álle goederen of diensten waarvoor was betaald, echt zijn geleverd. Omdat er in 2021 veel corona-uitgaven zijn gedaan, gaat het om een relatief groot bedrag dat niet volgens de regels is uitgegeven en dat wij onzeker of onrechtmatig noemen. Wij beoordelen het financieel beheer ook dit jaar als ernstig onvolkomen.

Wel heeft de minister het parlement in de meeste gevallen beter en tijdiger geïnformeerd dan in 2020, zodat Kamerleden al of niet konden instemmen met de maatregelen. Ook constateren we dat de niet-coronagerelateerde uitgaven grotendeels volgens de regels zijn uitgegeven. Onze conclusie is dat de minister van VWS nu zelf goed zicht heeft op de problemen in het financieel beheer en serieus werkt aan verbetering. 

Het is belangrijk dat de minister dit doorzet en in de komende tijd het financieel beheer sterk verbetert, zodat uitgaven voortaan - ook in crisistijd - zorgvuldig en controleerbaar worden gedaan. Dit is een opgave voor het hele departement. Want niet alleen de financiële afdeling is verantwoordelijk voor het financieel beheer; álle afdelingen die geld uitgeven, moeten ervoor zorgen dat zij dit rechtmatig doen.

Financieel oordeel bij het Jaarverslag 2021 van het Ministerie van VWS

Onvolkomenheden bij Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI)